Το συγγραφικό έργο του Λυσία
Ο ρήτωρ Λυσίας ήταν πολυγραφότατος.Από τους 425 λόγους που έγραψε ο Λυσίας θεωρούνται ως γνήσιοι από τους αρχαίους κριτικούς,τον Διονύσιο από την Αλικαρνασσό της Μ.Ασίας και τον Καικίλιο,οι 233 λόγοι του Λυσία -εν οις δις μόνον ηττήσθαι λέγεται-όπως αναφέρει ο Έλληνας ιστορικός Πλούταρχος, ο οποίος κατηγορεί τον Παύλο από τη Μυσία,ότι απώλεσε πολλούς από τους λόγους του Λυσία από έλλειψη γνώσεως και έτσι χάσαμε ένα σημαντικό μέρος από τις ιστορικές πηγές.
Από αυτούς τους λόγους έφτασαν μέχρις ημών, στα νεότερα χρόνια 34 . από τους οποίους οι 23 είναι ακέραιοι.Υπάρχουν και κάποια ασήμαντα αποσπάσματα από τρεις επιστολές του ρήτορα,οι οποίες έχουν πολλά προτερήματα,αλλά η υπόθεση δεν έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία.
Οι λόγοι του Λυσία διαιρούνται σε πανηγυρικούς ή επιδεικτικούς, σε πολιτικούς ή συμβουλευτικούς και σε δικανικούς.
Από τους πανηγυρικούς διεσώθη το απόσπασμα από τον λόγο "Ολυμπιακός",ο οποίος εκφωνήθηκε στην Ολυμπία με αφορμή την αντιπροσωπεία, που έστειλε εκεί ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος ο πρεσβύτερος. Με το λόγο του αυτό ο Λυσίας παρακινεί τους Έλληνες να απελευθερώσουν τους πολίτες της Σικελίας από τον τύραννο Διονύσιο αμέσως, με την αρπαγή του χρυσού και του αργύρου από τη σκηνή της αντιπροσωπείας του τυράννου,που ηγείτο ο Θεαρίδης, ο αδελφός του Διονυσίου.
Ένας άλλος σωσμένος επιδεικτικός λόγος είναι ο "Επιτάφιος τοις Κορινθίων βοηθοίς",προς τιμήν των πεσόντων Αθηναίων στην μάχη παρά την Κόρινθον.
Από τους συμβουλευτικούς λόγους του ρήτορα βρίσκονται αποσπάσματα από τον "Περί του μη καταλύσαι την πάτριον πολιτείαν Αθήνησι", όπου παρακινούνται οι Αθηναίοι να διατηρήσουν το πατροπαράδοτο πολίτευμα με αφορμή ένα νόμο,ο οποίος θέσπιζε, όπως η διοίκηση της πόλεως να περιέλθει στους έχοντες κτηματική περιουσία.Έτσι πέντε χιλιάδες Αθηναίοι πολίτες έχασαν τα πολιτικά τους δικαιώματα.
Οι περισσότεροι λόγοι του Λυσία είναι δικανικοί,που εκφωνήθηκαν σε διάφορες δίκες και τελευταίο αναφέρομε τον λόγο του Λυσία"Κατά Ερατοσθένους",ο οποίος εκφωνήθηκε στο δικαστήριο από τον ίδιο τον ρήτορα. εναντίον των τυράννων και τον οποίον έγραψε με πολύ φροντίδα, σε αντίθεση με άλλους δικανικούς λόγους που έγραψε πρόχειρα.
Όλοι οι λόγοι του Λυσία γράφτηκαν σε απλή και κατανοητή γλώσσα. Ο Λυσίας έχει επαινεθεί από όλους τους αρχαίους κριτικούς για την αληθινή,τη φυσική γλώσσα που χρησιμοποιεί. Αποφεύγει τις απηρχαιομένες λέξεις, τους νεολογισμούς και τα συντακτικά σχήματα,που δεν σχετίζονται με την γλώσσα της εποχής του. Στους λόγους του ο Λυσίας δεν αποφεύγει να μεταφέρει και τις ιδιαίτερες συνομιλίες των δρώντων προσώπων,στην περίπτωση που οι συνομιλίες αυτές συνήθως προετοιμάζουν τον ακροατή και
φωτίζουν καλύτερα την υπόθεση.
΄Ετσι οι διηγήσεις του Λυσία αποκτούν ζωηρότητα και ενάργεια,που είναι τα κύρια γνωρίσματα της γοητείας που ασκούν οι λόγοι του ρήτορα Λυσία.
Ο Λυσίας αναπτύσσει το προοίμιο των λόγων του αρκετά και εισάγει τον ακροατή στην υπόθεση συνήθως με επιτυχία.Η διήγηση είναι πλούσια σε αντίθεση με τα άλλα μέρη των λόγων του, που είναι λίγο πενιχρά.Οι επίλογοι είναι πολύ σύντομοι και περιορίζονται πολλές φορές σε ελάχιστες λέξεις,όπως στον "Κατά Ερατοσθένους"λόγον, όπου στην 100 παράγραφο γράφει "παύσομαι κατηγορών. Ακηκόατε, εωράκατε, πεπόνθατε, έχετε, δικάζετε"..
Ο Λυσίας υπερέχει από όλους τους άλλους αρχαίους ρήτορες στην απεικόνιση των χαρακτήρων,γιατί οι λόγοι του αποδίδουν πλήρως τον χαρακτήρα του ομιλητή.Οι δε λέξεις που χρησιμοποιεί είναι ανάλογες προς την πνευματική ανάπτυξη του ομιλητή.
Γενικά ο Λυσίας κρίνει τα περιστατικά των υποθέσεων του με απλό τρόπο χωρίς να ομιλεί με πάθος και αγανάκτηση,όπως ο Δημοσθένης.
Ο Λυσίας εκφράζει τις γνώμες του με ενάργεια και ακρίβεια., απεικονίζοντας θαυμάσια και τις λεπτότερες αποχρώσεις της καθημερινότητας της σύγχρονης Αθήνας και γιαυτό οι λόγοι του είναι πολύτιμη ιστορική πηγή.
Ο ρήτωρ Λυσίας ήταν πολυγραφότατος.Από τους 425 λόγους που έγραψε ο Λυσίας θεωρούνται ως γνήσιοι από τους αρχαίους κριτικούς,τον Διονύσιο από την Αλικαρνασσό της Μ.Ασίας και τον Καικίλιο,οι 233 λόγοι του Λυσία -εν οις δις μόνον ηττήσθαι λέγεται-όπως αναφέρει ο Έλληνας ιστορικός Πλούταρχος, ο οποίος κατηγορεί τον Παύλο από τη Μυσία,ότι απώλεσε πολλούς από τους λόγους του Λυσία από έλλειψη γνώσεως και έτσι χάσαμε ένα σημαντικό μέρος από τις ιστορικές πηγές.
Από αυτούς τους λόγους έφτασαν μέχρις ημών, στα νεότερα χρόνια 34 . από τους οποίους οι 23 είναι ακέραιοι.Υπάρχουν και κάποια ασήμαντα αποσπάσματα από τρεις επιστολές του ρήτορα,οι οποίες έχουν πολλά προτερήματα,αλλά η υπόθεση δεν έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία.
Οι λόγοι του Λυσία διαιρούνται σε πανηγυρικούς ή επιδεικτικούς, σε πολιτικούς ή συμβουλευτικούς και σε δικανικούς.
Από τους πανηγυρικούς διεσώθη το απόσπασμα από τον λόγο "Ολυμπιακός",ο οποίος εκφωνήθηκε στην Ολυμπία με αφορμή την αντιπροσωπεία, που έστειλε εκεί ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος ο πρεσβύτερος. Με το λόγο του αυτό ο Λυσίας παρακινεί τους Έλληνες να απελευθερώσουν τους πολίτες της Σικελίας από τον τύραννο Διονύσιο αμέσως, με την αρπαγή του χρυσού και του αργύρου από τη σκηνή της αντιπροσωπείας του τυράννου,που ηγείτο ο Θεαρίδης, ο αδελφός του Διονυσίου.
Ένας άλλος σωσμένος επιδεικτικός λόγος είναι ο "Επιτάφιος τοις Κορινθίων βοηθοίς",προς τιμήν των πεσόντων Αθηναίων στην μάχη παρά την Κόρινθον.
Από τους συμβουλευτικούς λόγους του ρήτορα βρίσκονται αποσπάσματα από τον "Περί του μη καταλύσαι την πάτριον πολιτείαν Αθήνησι", όπου παρακινούνται οι Αθηναίοι να διατηρήσουν το πατροπαράδοτο πολίτευμα με αφορμή ένα νόμο,ο οποίος θέσπιζε, όπως η διοίκηση της πόλεως να περιέλθει στους έχοντες κτηματική περιουσία.Έτσι πέντε χιλιάδες Αθηναίοι πολίτες έχασαν τα πολιτικά τους δικαιώματα.
Οι περισσότεροι λόγοι του Λυσία είναι δικανικοί,που εκφωνήθηκαν σε διάφορες δίκες και τελευταίο αναφέρομε τον λόγο του Λυσία"Κατά Ερατοσθένους",ο οποίος εκφωνήθηκε στο δικαστήριο από τον ίδιο τον ρήτορα. εναντίον των τυράννων και τον οποίον έγραψε με πολύ φροντίδα, σε αντίθεση με άλλους δικανικούς λόγους που έγραψε πρόχειρα.
Όλοι οι λόγοι του Λυσία γράφτηκαν σε απλή και κατανοητή γλώσσα. Ο Λυσίας έχει επαινεθεί από όλους τους αρχαίους κριτικούς για την αληθινή,τη φυσική γλώσσα που χρησιμοποιεί. Αποφεύγει τις απηρχαιομένες λέξεις, τους νεολογισμούς και τα συντακτικά σχήματα,που δεν σχετίζονται με την γλώσσα της εποχής του. Στους λόγους του ο Λυσίας δεν αποφεύγει να μεταφέρει και τις ιδιαίτερες συνομιλίες των δρώντων προσώπων,στην περίπτωση που οι συνομιλίες αυτές συνήθως προετοιμάζουν τον ακροατή και
φωτίζουν καλύτερα την υπόθεση.
΄Ετσι οι διηγήσεις του Λυσία αποκτούν ζωηρότητα και ενάργεια,που είναι τα κύρια γνωρίσματα της γοητείας που ασκούν οι λόγοι του ρήτορα Λυσία.
Ο Λυσίας αναπτύσσει το προοίμιο των λόγων του αρκετά και εισάγει τον ακροατή στην υπόθεση συνήθως με επιτυχία.Η διήγηση είναι πλούσια σε αντίθεση με τα άλλα μέρη των λόγων του, που είναι λίγο πενιχρά.Οι επίλογοι είναι πολύ σύντομοι και περιορίζονται πολλές φορές σε ελάχιστες λέξεις,όπως στον "Κατά Ερατοσθένους"λόγον, όπου στην 100 παράγραφο γράφει "παύσομαι κατηγορών. Ακηκόατε, εωράκατε, πεπόνθατε, έχετε, δικάζετε"..
Ο Λυσίας υπερέχει από όλους τους άλλους αρχαίους ρήτορες στην απεικόνιση των χαρακτήρων,γιατί οι λόγοι του αποδίδουν πλήρως τον χαρακτήρα του ομιλητή.Οι δε λέξεις που χρησιμοποιεί είναι ανάλογες προς την πνευματική ανάπτυξη του ομιλητή.
Γενικά ο Λυσίας κρίνει τα περιστατικά των υποθέσεων του με απλό τρόπο χωρίς να ομιλεί με πάθος και αγανάκτηση,όπως ο Δημοσθένης.
Ο Λυσίας εκφράζει τις γνώμες του με ενάργεια και ακρίβεια., απεικονίζοντας θαυμάσια και τις λεπτότερες αποχρώσεις της καθημερινότητας της σύγχρονης Αθήνας και γιαυτό οι λόγοι του είναι πολύτιμη ιστορική πηγή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου