Σάββατο 8 Μαρτίου 2014

          Η   ΓΝΩΡΙΜΙΑ  ΜΕ  ΤΟΥΣ  ΑΡΧΑΙΟΥΣ  ΕΛΛΗΝΕΣ  ΠΡΟΓΟΝΟΥΣ  ΜΑΣ

                                    ΟΙ  ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ   ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ

Ο  ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ. ο  Ελεάτης  είναι Αρχαίος Έλληνας  Φιλόσοφος από την Ελέα της  Κάτω Ιταλία, ή της  Μεγάλης  Ελλάδας. Γεννήθηκε  το 540 πριν από τη γέννηση του Χριστού και έζησε μέχρι το 475 ή 470 π.Χ. Ήταν υιός του Πύρη,όπως μας πληροφορεί ο κατά πολύ νεότερος του φιλόσοφος ο Θεόφραστος,ο διάδοχος του Αριστοτέλη στην Περιπατητική Σχολή.
Ο Παρμενίδης είναι ο κυριότερος εκπρόσωπος της Ελεατικής Σχολής του Ξενοφάνη του Κολοφώνιου  και των Πυθαγορείων,των οπαδών του Πυθαγόρα.. Η   διδασκαλία του Παρμενίδη  βασιζόταν σε ένα είδος υλιστικού μονισμού,όπου η έννοια του όντος βρισκόταν σε πλήρη αντίθεση  προς το μη ον.Το ον είναι υπαρκτό και το μη ον δεν είναι υπαρκτό κατά συνέπεια  μόνο η γνώση του όντος είναι δυνατή και νοητή. Το ον δεν έχει ούτε αρχή ούτε τέλος γιατί δεν μπορεί να προέλθει από το μη ον.και επομένως ούτε μπορεί να γίνει μη ον,όπως λέγει ο Παρμενίδης "ουδέ ποτ' ήν  ουδ'έσται ,επί νύν εστιν  ομού πάν,εν,συνεχές".
Στην γνώση του όντος λέγει δεν οδηγούν οι αισθήσειςπου είναι κατά τον Παρμενίδη,αναξιόπιστες,αλλά ο λόγος,ο οποίος  υπονοεί την ύπαρξη του όντος,αλλά  όχι και του μη όντος,συνεπώς,λέγει,οι αισθήσεις είναι πηγή πλάνης. Το φιλοσοφικό σύστημα του Παρμενίδη  μπορεί να χαρακτηριστεί  ως στατική θεώρηση του σύμπαντος και αποτελεί προώθηση της ελεατικής φιλοσοφίας της οποίας πολέμιος υπήρξε ο Αριστοτέλης.
Ο Παρμενίδης  εκθέτει  την διδασκαλία του  στο μοναδικό έργο του "Περί Φύσεως" που είναι ένα φιλοσοφικό έπος, ένα ποίημα, σε δακτυλικό  εξάμετρο,  στην Ιωνική  διάλεκτο,του οποίου μόνο αποσπάσματα σώζονται.
Ο Παρμενίδης είναι ο πρώτος φιλόσοφος,που εκφράζει την σκέψη του σε δακτυλικό εξάμετρο και παρουσιάζει  μία ποίηση πιο ευγενική  και πιο σοβαρή από την ποίηση του Ξενοφάνη  και ακόμη πιο διαφορετική  από εκείνην του Ομήρου και του Ησίοδου.
Ο Σιμπλίκιος, ο Νεοπλατωνικός Φιλόσοφος του 6ου μετά Χριστόν αιώνα  έχει διασώσει  αποσπάσματα από το ποίημα του Παρμενίδη,τα οποία  επιτρέπουν μία σχεδόν πλήρη ανασυγκρότηση της φιλοσοφίας του
Μετά το Προοίμιο,το οποίο διασώθηκε ολόκληρο, το ποίημα περιελάμβανε δύο μέρη το " ο Δρόμος της Αλήθειας" και το "ο Δρόμος της Δόξας".Ο Παρμενίδης μας εισάγει στο κυρίως μέρος  του ποιήματος του με έναν αλληγορικό πρόλογο,ο οποίος  περιγράφει ένα φανταστικό ταξίδι.
Ο  ποιητής ταξιδεύει πάνω σε ένα άρμα,που σύρεται από άλογα πάνω στο δρόμο του Ήλιου.Το άρμα οδηγούν παρθένες,οι  Ηλιάδες κόρες,διαγράφοντας  μία πορεία από την περιοχή της Νύχτας προς την περιοχή της Μέρας, του φωτός. Με πολλές λεπτομέρειες περιγράφει την πύλη που χωρίζει τους δύο δρόμους,το δρόμο της Μέρας και τον δρόμο της Νύχτας.
Φύλακας αυτής της πύλης είναι η Δίκη,που ελέγχει την ακριβή τήρηση  των μέτρων του Ήλιου.(Όπως στον Ηράκλειτο  Β 94  ο Ήλιος οφείλει να τηρεί  τους καθορισμένους χρόνους που ρυθμίζουν την έλευση της μέρας και της νύχτας). Με τα κλειδιά που κρατά η Δίκη  ανοίγει τις πύλες της Μέρας και της Νύχτας στους ορισμένους χρόνους,που ο Ήλιος πρέπει να μπαίνει και να βγαίνει. Όταν το άρμα φτάνει στον προορισμό του,που είναι η χώρα του φωτός,μία θεά πρόσχαρη τον υποδέχεται εκεί.ευγενικά.Τον προσφωνεί με λόγια που εκφράζουν την αλήθεια,την οποίαν  οι  θνητοί δεν θα μπορούσαν να βρουν,γιατί η σκέψη τους είναι φυλακισμένη στην περιοχή της φαινομενικής και αναληθούς γνώσης.
Το νόημα που έχει το  ταξίδι αυτό  είναι ότι επιχειρείται το άνοιγμα του δρόμου που οδηγεί στην αλήθεια. Το φως της ημέρας απεικονίζει τη λάμψη της αλήθειας και η νύχτα απεικονίζει την ανθρώπινη πλάνη.Στην αλήθεια αντιστοιχεί το  ον και στην ανθρώπινη γνώμη ,στη δόξα,αντιστοιχεί το μη  ον, ενώ το φως  είναι το  ον.
Η προσφώνηση της θεάς προς τον ποιητή τελειώνει με τα εξής λόγια."Είναι ανάγκη να τα μάθεις όλα,τόσο την ακλόνητη καρδιά της  καλοστρογγυλεμένης αλήθειαςόσο και τις γνώμες των θνητών,που δεν έχουν μέσα τους αληθινή βεβαιότητα.Ωστόσο θα μάθεις και αυτά,πώς θα έπρεπε να είναι  με έναν  πιθανό τρόπο αυτό το φαινομενικό,που διαπερνά τα πάντα τελείως".
Η Αλήθεια περιγράφεται εδώ ως "καλοστρογγυλεμένη" γιατί την παρακολουθεί κανείς διανύοντας έναν τέλειο κύκλο και ξαναφθάνει στο σημείο από όπου ξεκίνησε.Ο Παρμενίδης  προυποθέτει έναν τέτοιο κύκλο,όταν λέγει:  ξυνον δέ  μοί εστιν / οππόθεν άρξωμαι' τόθι γάρ πάλιν ίξομαι αύθις".
Από τους φιλοσόφους,που έζησαν τον ίδιο καιρό με τον Παρμενίδη  και κυρίως ο  Πλάτωνας ασχολήθηκε ,ο οποίος αφιέρωσε στον Παρμενίδη τον ομώνυμο διάλογο του "Παρμενίδης",που φέρει τον υπότιτλο "η  περί ιδεών,Λογικός"
Η συγγραφή του διαλόγου από τον Πλάτωνα τοποθετείται περίπου  το 370- 361 π.Χ.Ο χρόνος κατά τον οποίον διεξήχθη η συζήτηση μπορεί να τοποθετηθεί περί το 450 π.Χ.που ο Σωκράτης εδώ παρουσιάζεται σε νεαρή ηλικία,αλλά όμως ο Παρμενίδης είχε αποβιώσει προ 20ετίας περί το 470 π.Χ. Ο Πλάτων στο βιβλίο του αυτό  στο  "Παρμενίδης" παρουσιάζει την διεξαχθείσα συζήτηση ότι την διηγείται ο Πυθόδωρος στον Αντιφώντα,ο οποίος την διηγείται στον Κέφαλο.Με αυτό ο Πλάτων υποδηλώνει την συνάντηση της φιλοσοφικής σκέψης της Σχολής της Ελέας προς την  φιλοσοφική  σκέψη  των Ιώνων και προς  την  Σωκρατική φιλοσοφική σκέψη.
Από τον Πλάτωνα ακόμη προέρχεται η πληροφορία ότι  ο Παρμενίδης σε μεγάλη ηλικία επισκέφθηκε την Αθήνα,όπου εγνώρισε τον νεαρό τότε Σωκράτη.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου