Αηαπημένοι μου μαθητές και μαθήτριες όλων των ηλικιών
Σήμερα Τετάρτη 15 Μαϊου 2013 συνεχίζουμε  το μάθημα της γραμματικής στα Λατινικά με τα Ουσιαστικά της Τρίτης Κλίσης της Declinatio Tertia.
H Tρίτη Κλίση  περιλαμβάνει ονόματα ουσιαστικά και από τα τρία γένη Αρσενικά Θηλυκά και Ουδέτερα.Προχωρούμε στα χαρακτηριστικά της και στις ιδιομορφίες της .
Τα ουσιαστικά της Tρίτης κλίσης  στον Ενικό αριθμό στην Ονομαστική πτώση παρουσιάζουν ποικιλία μορφών. Όσα τελειώνουν σε ένα από τα φωνήεντα a,e,o  ονομάζονται φ ω ν η ε ν τ ό κ λ η τ α  και είναι  ι σ ο σ ύ λ λ α β α  και όσα  τελειώνουν  σε ένα από τα ληκτικά σύμφωνα n,s,r,x  ονομάζονται
σ υ μ φ ω ν ό λ η κ τ α  και είναι π ε ρ ι τ τ ο σ ύ λ λ α β α.Τα περιττοσύλλαβα  έχουν σε όλες τις πτώσεις μια συλλαβή παραπάνω  από τις συλλαβέςπου έχει η ονομαστική του ενικού.
Στην Γενική του Ενικού όλα τα ουσιαστικά έχουν κατάληξη σε -is urbs=η πόλη γενική urbis το ουδέτερο mare =η θάλασσα γενική maris.
Tα Τριτόκλιτα ονόματα ανάλογα με τον χαρακτήρα του θέματος τους,όπως και στην Αρχαία Ελληνική,είναι φ ω ν η ε ν τ ό λ η κ τ α με χαρακτήρα -i εκτός από τα ονόματα  grus=γερανός γενική gruis και sus=αγριόχοιρος γενική suis που έχουν χαρακτήρα -u.
Eίναι σ υ μ φ ω ν ό λ η κ τ α  με άφωνο χαρακτήρα b,p,s-g,d,t, με υγρό ή έρρινο χαρακτήρα  l,r,m,n ή συριστικό  s,v  trabs=δοκάρι γενική trabis, bos=βόδι γενική bovis,nix=χιόνι γενική ni-vis.
Όλα τα φωνηεντόληκτα  είναι ισοσύλλαβα εκτός από τα grus και sus.Ονομάζονται ισοσύλλαβα γιατί η οναμαστική και η γενική είναι όμοιες,έχουν  ίδιες συλλαβές civis=πολίτης γενική civis,sedes=έδρα γενική sedis.Όλα τα συμφωνόληκτα είναι περιττοσύλλαβα rex=βασιλιάς  γενική regis, lapis=λίθος γενική lapid-is.
Aπό τα Τριτόκλητα ονόματα  τα  α ρ σ ε ν ι κ ά και τα θ η λ υ κ ά  άλλα είναι κ α τ α λ η κ τ ι κ ά,έχουν στην ενική ονομαστική  την κατάληξη -s  και  άλλα είναι α κ α τ ά λ η κ τ α,δεν  έχουν καμία κατάληξη στην ενική ονομαστική.
dux( από το duc-s)=ηγεμόνας γενική duc-is
puppis=πρύμνη γενική pupp-is
consul= ύπατος γενική consul-is
orator=ρήτορας γενική orator-is.
Tα Ο υ δ έ τ ε ρ α έχουν τις ίδιες καταλήξεις με τα αρσενικά και τα θηλυκά μόνο στις πτώσεις γενική,δοτική,αφαιρετική,ενικού και πληθυντικού και είναι όλα  α κ α τ ά λ η κ τ α,δεν έχουν κατάληξη ουδεμία στην ονομαστική του ενικού
animal=ζώο γενική animal-is
mare=θάλασσα γενική mar-is.
Aπό τα Τριτόκλιτα ονόματα
 Άλλα ουσιαστικά είναι  μ ο ν ό θ ε μ α ,αυτό θέλει να πει ότι όλες οι πτώσεις σχηματίζονται από το ίδιο θέμα. dux από το duc-s γενική duc-is
lapis από το lapid-s γενική lapid-is
orator=ρήτορας γενική orator-is
Άλλα ουσιαστικά   είναι δ ι π λ ό θ ε μ α, αυτό θέλει να πει  ότι  σχηματίζονται από δύο θέματα.Ένα θέμα για την Ονομαστική και την Κλητική και άλλο θέμα για τις άλλες πτώσεις
miles από το milet-s=στρατιώτης γενική milit-is
homo=άνθρωπος γενική homin-is
corpus=σώμα γενική corpor-is.
Kαι μία σ η μ ε ί ω σ η
Όσα Τριτόκλητα ουσιαστικά  στην ενική ονομαστική λήγουν σε -s γενική -ris,από αυτά πολλά είναι διπλόθεμα φαινομενικά, κυρίως όμως αυτά  είναι μονόθεμα  σ ι γ μ ό λ η κ τ α.
Στα Ουσιαστικά αυτά  ο χαρακτήρας s ανάμεσα σε δύο φωνήεντα μετατράπηκε σε  r. Ένα παράδειγμα. mus=ποντικός γενική mur-is,την αρχή ήταν mus-is.
Αντιπαραβάλουμε το Αρχαίο Ελληνικό  μ υ ς-μ υ ό ς  από το μ υ σ ό ς
corpus=σώμα γενική corporis από το   corpus-corposis.
Ευχόμαστε εντατική καλή  μελέτη και προσεκτική.