Τετάρτη 5 Ιουνίου 2013

Aγαπημένοι μου αναγνώστες μαθητές και μαθήτριες όλων των ηλικιών
Καλημέρα
Σήμερα Δευτέρα  3 Ιουνίου 2013 είναι η αρχή της πρώτης εβδομάδας του πρώτου καλοκαιρινού μήνα του Ιουνίου. Καλή Εβδομάδα  και Καλό Μήνα.
Σήμερα συνεχίζουμε το μάθημα μας της Λατινικής Γραμματικής,που είναι τα
                                 Ε π ί θ ε τ α- a d i e c t i v a
Τα επίθετα τα adiectiva,όπως και στην  Αρχαία Ελληνική  παρουσιάζονται με τρείς μορφές
1) Είναι τ ρ ι κ α τ ά λ η κ τ α
π.χ. altus-alta-altum=o υψηλός-η υψηλή-το υψηλό
celer-celeris-celere=o ταχύς-η ταχεία- το ταχύ
2) Είναι δ ι κ α τ ά λ η κ τ α
π.χ. fortis-fortis-forte=o δυνατός-η δυνατή-το δυνατό
3) Είναι μ ο ν ο κ α τ ά λ η κ τ α
π.χ. felix=ο ευτυχισμένος-η ευτυχισμένη-το ευτυχισμένο.
Είναι αναγκαίο,να πούμε
ότι τα  τ ρ ι κ α τ ά λ η κ τ α  και στα τρία γένη  έχουν  διαφορετικές καταλήξεις
 αρσενικό γένος: masculinum:   alt-us
θηλυκό γένος  femininum:  al-ta
ουδέτερο γένος neutrum: alt-um.
τα  δ ι κ α τ ά λ η κ τ α   έχουν  όμοιeς καταλήξεις στο αρσενικό γένος και στο θηλυκό, διαφέρουν οι καταλήξεις στο ουδέτερο γένος.
αρσενικό γένος: fort-is
θηλυκό γένος: fort-is
ουδέτερο γένος: fort-e
τα  μ ο ν ο κ α τ ά λ η κ τ α  έχουν τις ίδιες καταλήξεις και στα τρία γένη
το επίθετο  felix είναι το ίδιο και στα τρία γένη
αρσενικό-θηλυκό-ουδέτερο
felix= ο ευτυχισμένος-η ευτυχισμένη-το ευτυχισμένο
Ας ιδούμε τώρα πώς κλίνονται
 1) Τα  τ ρ ι κ α τ ά λ η κ τ α  είναι
a) δ ε υ τ ε ρ ό κ λ ι τ α    ε π ί θ ε τ α .
Στο   α ρ σ ε ν ι κ ό  γένος και στο   ο υ δ έ τ ε ρ ο  κλίνονται  ό π ω ς    τα    ο υ σ ι α σ τ ι κ ά    ο νό μ α τ α  της  β' κ λ ί σ η ς.
Στο  θ η λ υ κ ό  γένος  κλίνονται όπως τα ουσιαστικά ονόματα της α' κ λ ί σ η ς.
long-us = ο μακρός                  liber=o ελεύθερος
long-a=η μακρά                       liber-a= η ελεύθερη
long-um=το μακρό                   liber-um=το ελεύθερο
b)  ε π ί θ ε τ α   τ ρ ι τ ό κ λ ι τ αι
Κ λ ί ν ο ν τ α ι  και  σ τ α  τ ρ ί α  γ έ ν η  όπως τα ο υ σ ι α σ τ ι κ ά   της  γ. κ λ ί σ η ς.
celer= ο ταχύς                          acer= ο οξύς
celeris= η  ταχεία                      acris= η οξεία
celere=το ταχύ                         acre= το οξύ
2) Τα   δ ι κ α τ ά λη κ τ α    ε π ί θ ε τ α   και   τα  μ ο ν ο κ α τ ά λ η κ τ α   είναι   κ α θ  ο λ ο κ λ η ρ ί α ν   τ ρ ι τ ό κ λ η τ α.
π.χ.   α ρ σ ε ν ι κ ό  γένος    facil-is = o εύκολος         felix= o ευτυχισμένος
θ η λ υ κ ό    γ έ ν ο ς           facil-is= η εύκολη            felix= η ευτυχισμένη
ο υ δ έ τ ε ρ ο   γ έ ν ο ς       facil-e= το εύκολο           felix= το ευτυχισμένο
Δ ι κ α τ ά λ η κ τ α  είναι  όλα τα επίθετα του  σ υ γ κ ρ ι τ ι κ ο ύ     β α θ μ ο ύ.
αρσενικό  γένος   alt-ior= ο ψηλότερος
θηλυκό  γένοσ     alt-ior= η ψηλότερη
ουδέτερο  γένος   alt-ius= το ψηλότερο.

Τα   δ ε υ τ ε ρ ό κ λ ι τ α   ε π ί θ ε τ α  1) με καταλήξεις σε
-us    bon-us = o αγαθός
-a      bon-a = η αγαθή
-um   bon-um = το αγαθό
2) με καταλήξεις σε
αρσενικό  γένος       -er          liber= ελεύθερος            niger= ο μαύρος
θηλυκό    γένος        -era        liber-a= ελεύθερη           nigra= η μαύρη
ουδέτερο  γένος      -erum      liber-um= ελεύθερο        nigr-um = το μαύρο

Ένα επίθετο έχει τις  καταλήξεις  σε
-ur
-ura
-urum
και είναι το μοναδικό
είναι το  satur- satura - saturum = πλήρης

Συνεχίζουμε τώρα με την κλίση των δ ε υ τ ε ρ ό κ λ ι τ ω ν    ε π ι θ έ τ ω ν
Παίρνουμε  ως παράδειγμα  το επίθετο
bonus = αγαθός
                             Singularis
Nominativus     bon-us     bon-a      bon-um
Genetivus         bon-i        bon-ae    bon-i
Dativus             bon-o       bon-ae    bon-o       
Accusativus      bon-um     bon-um   bon-um
Vocativus         bon-e       bon-a      bon-um
Ablativus          bon-o      bon-o      bon-o

                             Pluralis
Nominativus     bon-i             bon-ae         bon-a
Genetivus         bon-orum      bon-arum     bon-orum 
Dativus            bon-is            bon-is          bon-is
Accusativus     bon-os           bon-as         bon-a
Vocativus         bon-i             bon-ae         bon-a
Ablativus          bon-is           bon-is          bon-is

Όμοια με το επίθετο  bonus-bona-bonum  κλίνονται τα επίθετα
malus-mala-malum = κακός-κακή-κακό
magnus-magna-magnum = μεγαλος-μεγάλη-μεγάλο
parv-us
parv-a
parv-um = μικρός
 και άλλα

To επίθετο   liber = ελεύθερος
                           Singularis
                     masculinum       femininum    neutrum
Nominativus    liber                liber-a         liber-um
Genetivus        liber-i              liber-ae       liber-i
Dativus            liber-o            liber-ae       liber-o
Accusativus     liber-um          liber-am      liber-um    
Vocativus        liber                liber-a         liber-um
Ablativus        liber-o             liber-a         liber-o
                             Pluralis
                    masculinum     femininum     neutrum
Nominativus    liber-i           liber-ae         liber-a
Genetivus        liber-orum    liber-arum     liber-orum
Dativus            liber-is         liber-is          liber-is
Accusativus     liber-os        liber-as         liber-a
Vocativus        liber-i           liber-ae         liber-a
Ablativus        liber-is          liber-is          liber-is

Όμοια με το  επίθετο  liber  κλίνονται τα επίθετα
asper  asper-a   asper-um = τραχύς-τραχεία-τραχύ
miser   miser-a   miser-um = άθλιος-αθλία-άθλιο
tener   tener-a    tener-um = τρυφερός-τρυφερή-τρυφερό
Τα σύνθετα που λήγουν σε - fer
όπως  frugifer-frugifera-frugiferum = καρποφόρος
pomifer-pomifera-pomiferum = οπωροφόρος ή λήγουν σε
-ger όπως
armiger-armigera-armigerum = οπλοφόρος  και το μοναδικό σε
 -ur
-ura
-urum
satur-satura-saturum = πλήρης.
Αυτά τα επίθετα έχουν αποβάλλει την κατάληξη  -us και την κατάληξη  -e  στον ενικό αριθμό σε δύο πτώσεις την ονομαστική και την κλητική  του αρσενικού γένους έτσι από το liber-us προήλθε το liber από το miser-us προήλθε το miser και τα λοιπά.


To  επίθετο  niger = μαύρος
                                 Singularis
                       masculinum       femininum    neutrum
Nominativus       niger                migr-a       nigr-um    
Genetivus           nigr-i               nigr-ae      nigr-i
Dativus              nigr-o              nigr-ae      nigr-a
Accusativus       nigr-um            nigr-am     nigr-um
Vocativus           niger                nigr-a        nigr-um   
Ablativus            nigr-o             nigr-a        nigr-o
                                   Pluralis
                       masculinum      femininum      neutrum
Nominativus       nigr-i              nigr-ae          nigr-a
Genetivus           nigr-orum       nigr-arum      nigr-orum
Dativus               nigr-is            nigr-is           nigr-is
Accusativus        nigr-os           nigr-as          nigr-a
Vocativus           nigr-i              nigr-ae          nigr-a
Ablativus           nigr-is             nigr-is           nigr-is

Όπως το επίθετο  niger-nigra-nigrum = ο μαύρος-η μαύρη- το μαύρο   κλίνονται και τα επίθετα
aeger
aegra
aegrum = άρρωστος

creber
cre-bra
cre-brum = πυκνός

pulcher
pul-chra
pul-chrum = ωραίος

ruber
ru-bra
ru-brum = ερυθρός

sacer
sa-cra
sa-crum = ιερός
Και αυτά τα  επίθετα στον ενικό αριθμό στις πτώσεις ονομαστική και κλητική του αρσενικού γένους έχουν αποβάλλει τις καταλήξεις -us και -e .Μετά την αποβολή αυτών των καταλήξεων  ανέπτυξαν ένα βραχύ e μπροστά από τον χαρακτήρα του θέματος r .
Με αποτέλεσμα να προέλθει με αυτό τον τρόπο από  το nigr-us το nigr- και έπειτα  το nig-e-r .
Από το sacr-us  να προέλθει το sacr- και έπειτα το sac-e-r   και τα λοιπά.
Καλό Διάβασμα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου