Σήμερα αγαπημένοι μου μαθητές και μαθήτριες υποψήφιοι στις Πανελλαδικές εξετάσεις να προχωρήσουμε στο μάθημα της Λατινικής Γραμματικής και να περάσουμε στο μέρος εκείνο της γραμματικής,που αναφέρεται στους κανόνες και στη σύνταξη του λόγου, στο συντακτικό της Λατινικής Γλώσσας. Πρώτα να ασχοληθούμε με τις πτώσεις,την Ονομαστική,την Γενική,την Δοτική,την Αιτιατική, την Κλητική,την Αφαιρετική και την χρήση τους στην πρόταση.
Η Ο ν ο μ α σ τ ι κ ή είναι η πτώση,στην οποίαν βρίσκεται κυρίως το Υποκείμενο της πρότασης, που είναι συνήθως όνομα ουσιαστικό.Πολλές φορές είναι και επίθετο ή αντωνυμία ή μετοχή ή απαρέμφατο αλλά και ολόκληρη πρόταση μπορεί να παρθεί σαν υποκείμενο.
Η Γ ε ν ι κ ή στη Λατινική γλώσσα χρησιμοποιείται:
1) Ως ετερόπτωτος προσδιορισμός με ουσιαστικά, με επίθετα και με επιρρήματα.
2) Ως συμπλήρωμα της έννοιας των ρημάτων. Σαν αντικείμενο.
Στη πρώτη περίπτωση,ως ετερόπτωτος προσδιορισμός με επίθετα,με επιρρήματα,με ουσιαστικά, η Γ ε ν ι κ ή
1) Δηλώνει τον κτήτορα και τότε ονομάζεται Γ ε ν ι κ ή Κ τ η τ ι κ ή Genetivus possessivus.
2) Έχει την έννοια π α ρ α θ έ σ ε ω ς ή ε π ε ξ η γ ή σ ε ω ς και τότε ονομάζεται γ ε ν ι κ ή ε π ε ξ η γ η μ α τ ι κ ή genetivus explicativus π.χ nomen regis, urbs Patavii, virtus justitiae (esse)= To όνομα του βασιλιά,των πόλεων της Παταβίας,η αρετή της δικαιοσύνης ( είναι)
3) Λαμβάνεται ως Γ ε ν ι κ ή Δ ι α ι ρ ε τ ι κ ή Genetivus partitibus κυρίως με το ουσιαστικό pars= μέρος, με τα αριθμητικά, με το ουδέτερο γένος των επιθέτων ή των αντωνυμιών,του συγκριτικού και υπερθετικού βαθμού των επιθέτων και των επιρρημάτων και με τα ποσοτικά επιρρήματα,οπότε ονομάζεται γ ε ν ι κ ή του π ο σ ο ύ. π.χ. satis elonquentiae
4) Ως Γ ε ν ι κ ή Υ π ο κ ε ι μ ε ν ι κ ή genetivus subjectivus ή ως Γε ν ι κ ή Α ν τ ι κ ε ι μ ε ν ι κ ή genetivus objectivus
5) Ως Γ ε ν ι κ ή της Ι δ ι ό τ η τ α ς genetivus qualitatis. Η χρήση της Γενικής της Ιδιότητας γίνεται κυρίως με αριθμητικά που δηλώνουν βάρος,μέτρο,ηλικία,αξία,τρόπο.
Η Γενική αυτή δηλώνει μόνιμη ιδιότητα .Να σημειώσουμε ότι την παροδική ιδιότητα την δηλώνει η αφαιρετική.
6) Η Γ ε ν ι κ ή του Π ε ρ ι ε χ ο μ έ ν ο υ genetivus generis
Στη Γε ν ι κ ή Α ν τ ι κ ε ι μ ε ν ι κ ή υπάγεται και η γ ε ν ι κ ή που συνοδεύεται με τα επίθετα που δηλώνουν επιθυμία,γνώση, εμπειρία, μνήμη και τα αντίθετα τους και με τα επίθετα που δηλώνουν συμμετοχή,εγκράτεια,πλησμονή και τα αντίθετα τους καθώς και με τις μετοχές πολλών ρημάτων της ενεργητικής φωνής σε -ans και -ens
Στη δεύτερη περίπτωση,όπου η γ ε ν ι κ ή έχει την έννοια π α ρ α θ έ σ ε ω ς ή ε π ε ξ η γ ή σ ε ω ς και ονομάζεται γ ε ν ι κ ή ε π ε ξ η γ η μ α τ ι κ ή
1) Τίθεται σαν αντικείμενο των μνήμης και λήθης σημαντικών ρημάτων,όπως και των αναμνηστικών.
Τα αναμνηστικά ρήματα,όπως είναι το admoneo-ui-itum-ere= υπενθυμίζω, όπως είναι το commoneo-ui-itum-ere= επαναλαμβάνω.στους ανθρώπους τα θρησκευτικά καθήκοντα.
2) Συνάπτεται με ρήματα,που συντάσσονται με Γ ε ν ι κ ή της Α ι τ ί α ς genetivus causae.
Αυτά τα ρήματα είναι και τα δικαστικά,που όταν είναι κοντά τους μια γενική ονομάζεται γ ε ν ι κ ή του ε γ κ λ ή μ α τ ο ς genetivus criminis
Τα ενεργητικά μεταβατικά δικαστικά ρήματα συντάσσονται και με γενική και με αιτιατική,που δηλώνει το πρόσωπο που κατηγορεί κάτι.
Με Γ ε ν ι κ ή του Ε γ κ λ ή μ α τ ο ς συντάσσονται και μερικά ε π ί θ ε τ α, όπως
reus =κατηγορούμενος
sons= ένοχος
insons = αθώος
noxius =ένοχος
innoxius =αθώος
suspectus = ύποπτος.
Συντάσσεται και με μερικά απρόσωπα ρήματα,που δηλώνουν συναίσθημα,όπως είναι το piget- ere= ανιά,λυπάται
pudet= ντρέπεται
paenitet= μεταμελείται
taedet= αηδιάζει
pertaesum est= είναι κορεσμένος/η
meseret=οικτίρει.
Αν η αιτία δηλώνεται με ρηματική έννοια τότε α ν τ ί της Γ ε ν ι κ ή ς της Α ι τ ί α ς τίθεται Α π α ρ έ μ φ α τ ο π.χ. Socratem non pudebat fateri se multas res non scire = Ο Σωκράτης δεν ησχύνετο,δε ντρεπόταν να ομολογεί,ότι δεν εγνώριζε πολλά.
Αν το αίτιο δηλώνεται με αντωνυμία γένους ουδετέρου τότε γίνεται χρήση της προσωπικής σύνταξης Στη περίπτωση αυτή η αντωνυμία τίθεται ως υποκείμενο σε ονομαστική π.χ. non haec te pudent?= δεν ντρέπεσαι γι αυτά;
3) Συντάσσεται και με Γ ε ν ι κ ή της Α ξ ί α ς genetivus pretii για να δηλωθεί η αξία με ρήματα που δηλώνουν τιμή ή αξία . Η ορισμένη τιμή δηλώνεται με αφαιρετική.
Γ ε ν ι κ έ ς της Α ξ ί α ς είναι οι εξής: magni,permagni,pluris,maximi,plurimi,parvi,minoris,minimi,tanti,tantidem,quanti,nihili,pessimi.
4) Γ ε ν ι κ ή τίθεται πλησίον του απρόσωπου interest= ενδιαφέρει,όπως και πλησίον του refer ή re fert= ενδιαφέρει για να δηλώσει το πρόσωπο, που το ενδιαφέρει κάτι. Το πράγμα το οποίο ενδιαφέρει κάποιον φηλώνεται με ποικίλους τρόπους.
Πλησίον του interest και refert αντί της γενικής των προσωπικών αντωνυμιών mei,tui,sui,nostri,vestri τίθεται αφαιρετική ενικού αριθμού γένους θηλυκού των κτητικών αντωνυμιών mea,tua,sua,nostra,vestra.
Η Ο ν ο μ α σ τ ι κ ή είναι η πτώση,στην οποίαν βρίσκεται κυρίως το Υποκείμενο της πρότασης, που είναι συνήθως όνομα ουσιαστικό.Πολλές φορές είναι και επίθετο ή αντωνυμία ή μετοχή ή απαρέμφατο αλλά και ολόκληρη πρόταση μπορεί να παρθεί σαν υποκείμενο.
Η Γ ε ν ι κ ή στη Λατινική γλώσσα χρησιμοποιείται:
1) Ως ετερόπτωτος προσδιορισμός με ουσιαστικά, με επίθετα και με επιρρήματα.
2) Ως συμπλήρωμα της έννοιας των ρημάτων. Σαν αντικείμενο.
Στη πρώτη περίπτωση,ως ετερόπτωτος προσδιορισμός με επίθετα,με επιρρήματα,με ουσιαστικά, η Γ ε ν ι κ ή
1) Δηλώνει τον κτήτορα και τότε ονομάζεται Γ ε ν ι κ ή Κ τ η τ ι κ ή Genetivus possessivus.
2) Έχει την έννοια π α ρ α θ έ σ ε ω ς ή ε π ε ξ η γ ή σ ε ω ς και τότε ονομάζεται γ ε ν ι κ ή ε π ε ξ η γ η μ α τ ι κ ή genetivus explicativus π.χ nomen regis, urbs Patavii, virtus justitiae (esse)= To όνομα του βασιλιά,των πόλεων της Παταβίας,η αρετή της δικαιοσύνης ( είναι)
3) Λαμβάνεται ως Γ ε ν ι κ ή Δ ι α ι ρ ε τ ι κ ή Genetivus partitibus κυρίως με το ουσιαστικό pars= μέρος, με τα αριθμητικά, με το ουδέτερο γένος των επιθέτων ή των αντωνυμιών,του συγκριτικού και υπερθετικού βαθμού των επιθέτων και των επιρρημάτων και με τα ποσοτικά επιρρήματα,οπότε ονομάζεται γ ε ν ι κ ή του π ο σ ο ύ. π.χ. satis elonquentiae
4) Ως Γ ε ν ι κ ή Υ π ο κ ε ι μ ε ν ι κ ή genetivus subjectivus ή ως Γε ν ι κ ή Α ν τ ι κ ε ι μ ε ν ι κ ή genetivus objectivus
5) Ως Γ ε ν ι κ ή της Ι δ ι ό τ η τ α ς genetivus qualitatis. Η χρήση της Γενικής της Ιδιότητας γίνεται κυρίως με αριθμητικά που δηλώνουν βάρος,μέτρο,ηλικία,αξία,τρόπο.
Η Γενική αυτή δηλώνει μόνιμη ιδιότητα .Να σημειώσουμε ότι την παροδική ιδιότητα την δηλώνει η αφαιρετική.
6) Η Γ ε ν ι κ ή του Π ε ρ ι ε χ ο μ έ ν ο υ genetivus generis
Στη Γε ν ι κ ή Α ν τ ι κ ε ι μ ε ν ι κ ή υπάγεται και η γ ε ν ι κ ή που συνοδεύεται με τα επίθετα που δηλώνουν επιθυμία,γνώση, εμπειρία, μνήμη και τα αντίθετα τους και με τα επίθετα που δηλώνουν συμμετοχή,εγκράτεια,πλησμονή και τα αντίθετα τους καθώς και με τις μετοχές πολλών ρημάτων της ενεργητικής φωνής σε -ans και -ens
Στη δεύτερη περίπτωση,όπου η γ ε ν ι κ ή έχει την έννοια π α ρ α θ έ σ ε ω ς ή ε π ε ξ η γ ή σ ε ω ς και ονομάζεται γ ε ν ι κ ή ε π ε ξ η γ η μ α τ ι κ ή
1) Τίθεται σαν αντικείμενο των μνήμης και λήθης σημαντικών ρημάτων,όπως και των αναμνηστικών.
Τα αναμνηστικά ρήματα,όπως είναι το admoneo-ui-itum-ere= υπενθυμίζω, όπως είναι το commoneo-ui-itum-ere= επαναλαμβάνω.στους ανθρώπους τα θρησκευτικά καθήκοντα.
2) Συνάπτεται με ρήματα,που συντάσσονται με Γ ε ν ι κ ή της Α ι τ ί α ς genetivus causae.
Αυτά τα ρήματα είναι και τα δικαστικά,που όταν είναι κοντά τους μια γενική ονομάζεται γ ε ν ι κ ή του ε γ κ λ ή μ α τ ο ς genetivus criminis
Τα ενεργητικά μεταβατικά δικαστικά ρήματα συντάσσονται και με γενική και με αιτιατική,που δηλώνει το πρόσωπο που κατηγορεί κάτι.
Με Γ ε ν ι κ ή του Ε γ κ λ ή μ α τ ο ς συντάσσονται και μερικά ε π ί θ ε τ α, όπως
reus =κατηγορούμενος
sons= ένοχος
insons = αθώος
noxius =ένοχος
innoxius =αθώος
suspectus = ύποπτος.
Συντάσσεται και με μερικά απρόσωπα ρήματα,που δηλώνουν συναίσθημα,όπως είναι το piget- ere= ανιά,λυπάται
pudet= ντρέπεται
paenitet= μεταμελείται
taedet= αηδιάζει
pertaesum est= είναι κορεσμένος/η
meseret=οικτίρει.
Αν η αιτία δηλώνεται με ρηματική έννοια τότε α ν τ ί της Γ ε ν ι κ ή ς της Α ι τ ί α ς τίθεται Α π α ρ έ μ φ α τ ο π.χ. Socratem non pudebat fateri se multas res non scire = Ο Σωκράτης δεν ησχύνετο,δε ντρεπόταν να ομολογεί,ότι δεν εγνώριζε πολλά.
Αν το αίτιο δηλώνεται με αντωνυμία γένους ουδετέρου τότε γίνεται χρήση της προσωπικής σύνταξης Στη περίπτωση αυτή η αντωνυμία τίθεται ως υποκείμενο σε ονομαστική π.χ. non haec te pudent?= δεν ντρέπεσαι γι αυτά;
3) Συντάσσεται και με Γ ε ν ι κ ή της Α ξ ί α ς genetivus pretii για να δηλωθεί η αξία με ρήματα που δηλώνουν τιμή ή αξία . Η ορισμένη τιμή δηλώνεται με αφαιρετική.
Γ ε ν ι κ έ ς της Α ξ ί α ς είναι οι εξής: magni,permagni,pluris,maximi,plurimi,parvi,minoris,minimi,tanti,tantidem,quanti,nihili,pessimi.
4) Γ ε ν ι κ ή τίθεται πλησίον του απρόσωπου interest= ενδιαφέρει,όπως και πλησίον του refer ή re fert= ενδιαφέρει για να δηλώσει το πρόσωπο, που το ενδιαφέρει κάτι. Το πράγμα το οποίο ενδιαφέρει κάποιον φηλώνεται με ποικίλους τρόπους.
Πλησίον του interest και refert αντί της γενικής των προσωπικών αντωνυμιών mei,tui,sui,nostri,vestri τίθεται αφαιρετική ενικού αριθμού γένους θηλυκού των κτητικών αντωνυμιών mea,tua,sua,nostra,vestra.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου