Nα δώσουμε προσοχή και στο σημερινό μας μάθημα των Λατινικών με το οποίο θα ασχοληθούμε επιτακτικά.Είναι το Α π α ρ έ μ φ α τ ο.
Το Α π α ρ έ μ φ α τ ο ανήκει στους λεγόμενους ρ η μ α τ ι κ ο ύ ς τ ύ π ο υ ς.Είναι τύπος ισοδύναμος με ρ η μ α τ ι κ ό ο υ σ ι α σ τ ι κ ό ο υ δ ε τ έ ρ ο υ γ έ ν ο υ ς π τ ώ σ ε ω ς ο ν ο μ α σ τ κ ή ς γι αυτό τίθεται ως υ π ο κ ε ί μ ε ν ο ή α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο. Το Απαρέμφατο παίρνει τους προσδιορισμούς ,όπως και οι άλλοι τύποι του ρήματος ,στους οποίους ανήκει.
Το Απαρέμφατο ως Υ π ο κ ε ί μ ε ν ο τίθεται το απαρέμφατο κοντά στα απρόσωπα ρήματα τα verba impersonalia και τις απρόσωπες εκφράσεις ,οι οποίες σχηματίζονται με τα συνδετικά ρήματα esse , fieri ,putare τα οποία συνδέουν το υποκείμενο με το κατηγορούμενο.Απρόσωπα ονομάζονται τα ρήματα που βρίσονται στο γ' ενικό πρόσωπο γι αυτό και αλλιώς ονομάζονται,τριτοπρόσωπα.Το βασικότερο είναι το γ' πρόσωπο ενικό το est του sum=είμαι.Όπως και στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα το ίδιο και στην Λατινική γλώσσα τα απρόσωπα ρήματα και οι απρόσωπες εκφράσεις δεν έχουν υποκείμενο πρόσωπο ή πράγμα ή αντωνυμία υπαρκτά ή που να εννοούνται.Υποκείμενο στην περίπτωση αυτή είναι ολόκληρη η πρόταση ε ι δ ι κ ή που εισάγεται με το ό τ ι και τ ε λ ι κ ή που εισάγεται με το να ή το ό π ω ς.
Το Απαρέμφατο ως Α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο τίθεται, όπως και στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα ,είτε ως ε ι δ ι κ ό είτε ως τ ε λ ι κ ό.
Ε ι δ ι κ ό Α π α ρ έ μ φ α τ ο ως Α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο παίρνουν τα ρήματα τα α ι σ θ η τ ι κ ά ,τα γ ν ω σ τ ι κ ά , τα δ ο ξ α σ τ ι κ ά , τα δ ε ί ξ ε ω ς ή δ η λ ώ σ ε ω ς ,τα λ ε κ τ ι κ ά , τα μ ν ή μ η ς σημαντικά καθώς και αυτά που δηλώνουν ψ υ χ ι κ ό π ά θ ο ς.
Στην Ελληνική γλώσσα ό λ α τα ρήματα εκτός από τα δ ο ξ α σ τ ι κ ά και τα λ ε κ τ ι κ ά παίρνουν ως συμπλήρωμα της έννοιας τους κ α τ η γ ο ρ η μ α τ ι κ ή μ ε τ ο χ ή.
Τ ε λ ι κ ό Α π α ρ έ μ φ α τ ο ως Α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο παίρνουν τα ε ν ά ρ ξ ε ω ς και λ ή ξ ε ω ς σημαντικά ρήματα, τα δ υ ν η τ ι κ ά ,τα ε φ ε τ ι κ ά και αυτά που δηλώνουν εν γένει ι κ α ν ό τ η τ α.
Το Υ π ο κ ε ί μ ε ν ο του Α π α ρ ε μ φ ά τ ο υ επί ε τ ε ρ ο π ρ ο σ ω π ε ί α ς όπως και στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα τίθεται στην Α ι τ ι α τ ι κ ή. Είναι η α π α ρ ε μ φ α τ ι κ ή σ ύ ν τ α ξ η
accusativus cum infinitivo. Όμως στην Λατινική γλώσσα το υ π ο κ ε ί μ ε νο των ε ι δ ι κ ώ ν α π α ρ ε μ φ ά τ ω ν που εξαρτώνται από ε ν ε ρ γ η τ ι κ ά ή α π ο θ ε τ ι κ ά ρήματα τίθεται και επί τ α υ τ ο π ρ ο σ ω π ε ί α ς στην Α ι τ ι α τ ι κ ή.
Όταν το ε ι δ ι κ ό α π α ρ έ μ φ α τ ο εξαρτάται από ρήμα π α θ η τ ι κ ή ς φωνής τα jubeor,videor,dicor και παρόμοια τότε έχει ή εννοείται το υποκείμενο στην Ο ν ο μ α σ τ ι κ ή nominativus cum infinitivo.
Στο Τ ε λ ι κ ό Α πα ρ έ μ φ α τ ο το υ π ο κ ε ί μ ε ν ο , όταν είναι το ίδιο με το υ π ο κ ε ί μ ε ν ο του ρ ή μ α τ ο ς παραλείπεται και εννοείται τιθέμενο στην ο ν ο μ α σ τ ι κ ή.
Όταν το α π α ρ έ μ φ α τ ο είναι π α θ η τ ι κ ό ή είναι το ρήμα e s s e ως συνδετικό με κατηγορούμενο ,συνήθως τότε το υ π ο κ ε ί μ ε ν ο τίθεται στην Α ι τ ι α τ ι κ ή.
Το Υ π ο κ ε ί μ ε ν ο της α π α ρ ε μ φ α τ ι κ ή ς π ρ ο τ ά σ ε ω ς συχνά είναι π ρ ο σ ω π ι κ ή α ν τ ω ν υ μ ί α αντί να είναι ό ν ο μ α.
Αν η α π α ρ ε μ φ α τ ι κ ή πρόταση έχει το ίδιο υ π ο κ ε ί μ ε ν ο με την κ ύ ρ ι α πρόταση τότε η
π ρ ο σ ω π ι κ ή α ν τ ω ν υ μ ί α είναι πάντοτε α υ τ ο π α θ ο ύ ς σ η μ α σ ί α ς επί α' και β' προσώπου me,te ,nos , vos. Eπί γ΄προσώπου se. Παράδειγμα: Αlexander contendebat se Jovis filium esse .
Aν η α π α ρ ε μ φ α τ ι κ ή π ρ ό τ α σ η δεν έχει το ίδιο υ π ο κ ε ί μ ε ν ο με την κ ύ ρ ι α π ρ ό τ α σ η τότε η π ρ ο σ ω π ι κ ή α ν τ ω ν υ μ ί α δεν έχει α υ τ ο π α θ ή σ η μ α σ ί α pronomen non reflexivum τότε επί του α' και β' προσώπου me,te,nos,vos επί δε του γ' προσώπου έχουμε eum,eam,id ή eos,eas,ea. Στην περίπτωση αυτή η π ρ ο σ ω π ι κ ή α ν τ ω ν υ μ ί α του γ΄προσώπου αναπληρώνεται με την ο ρ ι σ τ ι κ ή α ν τ ω ν υ μ ί α is,ea,id Παράδειγμα: Cur Socratem accusas? Num ignoras eum esse innocentem?
To A π α ρ έ μ φ α τ ο α π ο λ ύ τ ω ς χωρίς αμέσως να εξαρτάται από ρήμα ,χρησιμοποιείται
1) Επί α ν α φ ω ν ή σ ε ω ς με επιφωνήματα.
2) Ως ι σ τ ο ρ ι κ ό α π α ρ έ μ φ α τ ο αντί ο ρ ι σ τ ι κ ή ς π α ρ α τ α τ ι κ ο ύ επί π ε ρ ι γ ρ α φ ώ ν ή ζ ω η ρ ώ ν δ ι η γ ή σ ε ω ν.
3) Ως ε π ε ξ η γ η μ α τ ι κ ό.
Τι δ η λ ώ ν ο υ ν οι χ ρ ό ν ο ι του α π α ρ ε μ φ ά τ ο υ
Το απαρέμφατο ε ν ε σ τ ώ τ α δηλώνει π ρ ά ξ η που ε ξ ε λ ί σ σ ε τ α ι.
Το απαρέμφατο π α ρ α κ ε ι μ έ ν ο υ δηλώνει π ρ ά ξ η η ο ποία ήδη έχει γίνει πριν από την πράξη που δηλώνεται από το ρήμα της εξαρτήσεως.
Το απαρέμφατο μ έ λ λ ο ν τ α δηλώνει π ρ ά ξ η η οποία θα ακολουθήσει μετά από την πράξη που δηλώνεται από το ρήμα της εξαρτήσεως.
Τα τ ε λ ι κ ά α π α ρ έ μ φ α τ α και όταν ακόμη βρίσκονται στον ε ν ε σ τ ώ τ α δηλώνουν π ρ ά ξ η η οποία θα ακολουθήσει μετά την πράξη η οποία δηλώνεται από το ρήμα. της εξαρτήσεως.
Τα ρήματα που δεν έχουν Ύ π τ ι ο επομένως δεν έχουν και α π α ρ έ μ φ α τ ο μ έ λ λ ο ν τ ο ς τότε αντικαθιστούν το απαρέμφατο μέλλοντος με τις περιφράσεις: fore ut ή futurum esse ut και Υποτακτική.
Η περίφραση αυτή είναι δυνατόν να συνυπάρχει με όλα τα ρήματα Ενεργητικά και Παθητικά.
Το Α π α ρ έ μ φ α τ ο ανήκει στους λεγόμενους ρ η μ α τ ι κ ο ύ ς τ ύ π ο υ ς.Είναι τύπος ισοδύναμος με ρ η μ α τ ι κ ό ο υ σ ι α σ τ ι κ ό ο υ δ ε τ έ ρ ο υ γ έ ν ο υ ς π τ ώ σ ε ω ς ο ν ο μ α σ τ κ ή ς γι αυτό τίθεται ως υ π ο κ ε ί μ ε ν ο ή α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο. Το Απαρέμφατο παίρνει τους προσδιορισμούς ,όπως και οι άλλοι τύποι του ρήματος ,στους οποίους ανήκει.
Το Απαρέμφατο ως Υ π ο κ ε ί μ ε ν ο τίθεται το απαρέμφατο κοντά στα απρόσωπα ρήματα τα verba impersonalia και τις απρόσωπες εκφράσεις ,οι οποίες σχηματίζονται με τα συνδετικά ρήματα esse , fieri ,putare τα οποία συνδέουν το υποκείμενο με το κατηγορούμενο.Απρόσωπα ονομάζονται τα ρήματα που βρίσονται στο γ' ενικό πρόσωπο γι αυτό και αλλιώς ονομάζονται,τριτοπρόσωπα.Το βασικότερο είναι το γ' πρόσωπο ενικό το est του sum=είμαι.Όπως και στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα το ίδιο και στην Λατινική γλώσσα τα απρόσωπα ρήματα και οι απρόσωπες εκφράσεις δεν έχουν υποκείμενο πρόσωπο ή πράγμα ή αντωνυμία υπαρκτά ή που να εννοούνται.Υποκείμενο στην περίπτωση αυτή είναι ολόκληρη η πρόταση ε ι δ ι κ ή που εισάγεται με το ό τ ι και τ ε λ ι κ ή που εισάγεται με το να ή το ό π ω ς.
Το Απαρέμφατο ως Α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο τίθεται, όπως και στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα ,είτε ως ε ι δ ι κ ό είτε ως τ ε λ ι κ ό.
Ε ι δ ι κ ό Α π α ρ έ μ φ α τ ο ως Α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο παίρνουν τα ρήματα τα α ι σ θ η τ ι κ ά ,τα γ ν ω σ τ ι κ ά , τα δ ο ξ α σ τ ι κ ά , τα δ ε ί ξ ε ω ς ή δ η λ ώ σ ε ω ς ,τα λ ε κ τ ι κ ά , τα μ ν ή μ η ς σημαντικά καθώς και αυτά που δηλώνουν ψ υ χ ι κ ό π ά θ ο ς.
Στην Ελληνική γλώσσα ό λ α τα ρήματα εκτός από τα δ ο ξ α σ τ ι κ ά και τα λ ε κ τ ι κ ά παίρνουν ως συμπλήρωμα της έννοιας τους κ α τ η γ ο ρ η μ α τ ι κ ή μ ε τ ο χ ή.
Τ ε λ ι κ ό Α π α ρ έ μ φ α τ ο ως Α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο παίρνουν τα ε ν ά ρ ξ ε ω ς και λ ή ξ ε ω ς σημαντικά ρήματα, τα δ υ ν η τ ι κ ά ,τα ε φ ε τ ι κ ά και αυτά που δηλώνουν εν γένει ι κ α ν ό τ η τ α.
Το Υ π ο κ ε ί μ ε ν ο του Α π α ρ ε μ φ ά τ ο υ επί ε τ ε ρ ο π ρ ο σ ω π ε ί α ς όπως και στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα τίθεται στην Α ι τ ι α τ ι κ ή. Είναι η α π α ρ ε μ φ α τ ι κ ή σ ύ ν τ α ξ η
accusativus cum infinitivo. Όμως στην Λατινική γλώσσα το υ π ο κ ε ί μ ε νο των ε ι δ ι κ ώ ν α π α ρ ε μ φ ά τ ω ν που εξαρτώνται από ε ν ε ρ γ η τ ι κ ά ή α π ο θ ε τ ι κ ά ρήματα τίθεται και επί τ α υ τ ο π ρ ο σ ω π ε ί α ς στην Α ι τ ι α τ ι κ ή.
Όταν το ε ι δ ι κ ό α π α ρ έ μ φ α τ ο εξαρτάται από ρήμα π α θ η τ ι κ ή ς φωνής τα jubeor,videor,dicor και παρόμοια τότε έχει ή εννοείται το υποκείμενο στην Ο ν ο μ α σ τ ι κ ή nominativus cum infinitivo.
Στο Τ ε λ ι κ ό Α πα ρ έ μ φ α τ ο το υ π ο κ ε ί μ ε ν ο , όταν είναι το ίδιο με το υ π ο κ ε ί μ ε ν ο του ρ ή μ α τ ο ς παραλείπεται και εννοείται τιθέμενο στην ο ν ο μ α σ τ ι κ ή.
Όταν το α π α ρ έ μ φ α τ ο είναι π α θ η τ ι κ ό ή είναι το ρήμα e s s e ως συνδετικό με κατηγορούμενο ,συνήθως τότε το υ π ο κ ε ί μ ε ν ο τίθεται στην Α ι τ ι α τ ι κ ή.
Το Υ π ο κ ε ί μ ε ν ο της α π α ρ ε μ φ α τ ι κ ή ς π ρ ο τ ά σ ε ω ς συχνά είναι π ρ ο σ ω π ι κ ή α ν τ ω ν υ μ ί α αντί να είναι ό ν ο μ α.
Αν η α π α ρ ε μ φ α τ ι κ ή πρόταση έχει το ίδιο υ π ο κ ε ί μ ε ν ο με την κ ύ ρ ι α πρόταση τότε η
π ρ ο σ ω π ι κ ή α ν τ ω ν υ μ ί α είναι πάντοτε α υ τ ο π α θ ο ύ ς σ η μ α σ ί α ς επί α' και β' προσώπου me,te ,nos , vos. Eπί γ΄προσώπου se. Παράδειγμα: Αlexander contendebat se Jovis filium esse .
Aν η α π α ρ ε μ φ α τ ι κ ή π ρ ό τ α σ η δεν έχει το ίδιο υ π ο κ ε ί μ ε ν ο με την κ ύ ρ ι α π ρ ό τ α σ η τότε η π ρ ο σ ω π ι κ ή α ν τ ω ν υ μ ί α δεν έχει α υ τ ο π α θ ή σ η μ α σ ί α pronomen non reflexivum τότε επί του α' και β' προσώπου me,te,nos,vos επί δε του γ' προσώπου έχουμε eum,eam,id ή eos,eas,ea. Στην περίπτωση αυτή η π ρ ο σ ω π ι κ ή α ν τ ω ν υ μ ί α του γ΄προσώπου αναπληρώνεται με την ο ρ ι σ τ ι κ ή α ν τ ω ν υ μ ί α is,ea,id Παράδειγμα: Cur Socratem accusas? Num ignoras eum esse innocentem?
To A π α ρ έ μ φ α τ ο α π ο λ ύ τ ω ς χωρίς αμέσως να εξαρτάται από ρήμα ,χρησιμοποιείται
1) Επί α ν α φ ω ν ή σ ε ω ς με επιφωνήματα.
2) Ως ι σ τ ο ρ ι κ ό α π α ρ έ μ φ α τ ο αντί ο ρ ι σ τ ι κ ή ς π α ρ α τ α τ ι κ ο ύ επί π ε ρ ι γ ρ α φ ώ ν ή ζ ω η ρ ώ ν δ ι η γ ή σ ε ω ν.
3) Ως ε π ε ξ η γ η μ α τ ι κ ό.
Τι δ η λ ώ ν ο υ ν οι χ ρ ό ν ο ι του α π α ρ ε μ φ ά τ ο υ
Το απαρέμφατο ε ν ε σ τ ώ τ α δηλώνει π ρ ά ξ η που ε ξ ε λ ί σ σ ε τ α ι.
Το απαρέμφατο π α ρ α κ ε ι μ έ ν ο υ δηλώνει π ρ ά ξ η η ο ποία ήδη έχει γίνει πριν από την πράξη που δηλώνεται από το ρήμα της εξαρτήσεως.
Το απαρέμφατο μ έ λ λ ο ν τ α δηλώνει π ρ ά ξ η η οποία θα ακολουθήσει μετά από την πράξη που δηλώνεται από το ρήμα της εξαρτήσεως.
Τα τ ε λ ι κ ά α π α ρ έ μ φ α τ α και όταν ακόμη βρίσκονται στον ε ν ε σ τ ώ τ α δηλώνουν π ρ ά ξ η η οποία θα ακολουθήσει μετά την πράξη η οποία δηλώνεται από το ρήμα. της εξαρτήσεως.
Τα ρήματα που δεν έχουν Ύ π τ ι ο επομένως δεν έχουν και α π α ρ έ μ φ α τ ο μ έ λ λ ο ν τ ο ς τότε αντικαθιστούν το απαρέμφατο μέλλοντος με τις περιφράσεις: fore ut ή futurum esse ut και Υποτακτική.
Η περίφραση αυτή είναι δυνατόν να συνυπάρχει με όλα τα ρήματα Ενεργητικά και Παθητικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου