Η ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΗΜΩΝ ΠΡΟΓΟΝΟΥΣ
ΟΙ ΠΟΙΗΤΑΙ
Ο ΠΙΝΔΑΡΟΣ είναι λυρικός ποιητής από την Βοιωτία.
Λυρική ποίηση ονομάζεται η ποίηση που η απαγγελία της συνοδεύεται από έγχορδα μουσικά όργανα.
Η λύρα είναι το συνηθέστερο μουσικό όργανο που γι αυτό ονομάζεται λυρική ποίηση.
Ο Πίνδαρος ήταν υιός της Κλεοδίκης σίγουρα γιατί το όνομα του πατέρα του, δεν γνωρίζουμε ακριβώς, αν ο Πίνδαρος ήταν γιος του Δεϊφάντου ή του Παγόνδου ή αν ο πατέρας του είχε δύο ονόματα οπότε λέμε ότι ήταν γιος του Δεϊφάντου ή Παγόνδου.
Άρχισε να σπουδάζει την ποιητική τέχνη στην πατρίδα του την Θήβα,στην πανάρχαια αυτή ελληνική πόλη, που ανέδειξε όχι μόνον τον Πίνδαρο αλλά και άλλα σημαντικά πρόσωπα,όπως οι στρατηγοί Επαμεινώνδας και ο Πελοπίδας.
Αργότερα ο Πίνδαρος έφθασε στην Αθήνα όπου συντέλεσε τις σπουδές του στην σύνθεση της διθυραμβικής ποίησης. Μετά το τέλος των σπουδών του επέστρεψε στην γενέτειρα του,όπου ήσκησε αδιακόπως το επάγγελμα του λυρικού ποιητή.
Η παράδοση αναφέρει ότι στις πρώτες προσπάθειες του Πίνδαρου στην εκμάθηση της ποιητικής τέχνης βοήθησε ο ονομαστός ποιητής εκείνη την εποχή,ο Κορρίνης, τον οποίον πολύ γρήγορα ο μαθητής του Πίνδαρος ξεπέρασε σε αξία και φήμη. Ευρίσκετο σε νεαρά ηλικία ακόμη , όταν έγινε ευρύτατα γνωστός και ότι εδέχετο παραγγελίες για την σύνθεση ποιημάτων από όλους τους ευγενείς οίκους της Ελλάδας.Το 476 ταξίδεψε στη Σικελία,όπου ο τύραννος των Συρακουσών Ιέρων ο Α' προσέφερε προστασία στον ποιητή. Η ζωή του στα επόμενα χρόνια ελάχιστα είναι γνωστή και τα ποιήματα του χρονολογούνται μέχρι το 446.
Ο Πίνδαρος επιδόθηκε στη ποίηση και καλλιέργησε διάφορες λυρικές μορφές της.
Έγραψε διθυράμβους,εγκώμια,επινίκια,παιάνες,παρθένια,προσόδια, σχόλια,θρήνους, ύμνους,υπορχήματα.Τα ποιήματα του επινίκιου είδους μόνον διεσώθησαν ακέραια σχεδόν,που θέλει να πει,ότι αυτού του είδους τα ποιήματα ήταν αξιόλογα στην αρχαιότητα.και υπερέβαιναν σε φήμη.
Οι διασωθέντες Επινίκιοι ύμνοι είναι σαράντα τέσσερις και χαρακτηρίζονται ως τα ωραιότερα δείγματα της ελληνικής ποίησης και αυτό που τα καθιστά να είναι πρώτα και καλύτερα ποιήματα , είναι η βαθύτητα της σκέψης του ποιητή,η μουσικότητα των ποιημάτων και η πρωτοτυπία των θεμάτων.
Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τον Πίνδαρο ως τον μεγαλύτερο από τους λυρικούς ποιητές.
Η φήμη του οφείλεται στην ασύγκριτη ποιότητα,στη μοναδικότητα των Επινίκιων ύμνων του προς τους Ολυμπιονίκες,προς τους Πυθιονίκες,προς τους Ισθμιονίκες,προς τους Νεμεονίκες.
Τα βιβλία των πινδαρικών Επινίκιων πήραν το όνομα τους από αυτούς τους αγώνες.
Στα βιβλία αυτά η ποιητική έξαρση του Πίνδαρου ορμάται από τον θρίαμβο του αθλητή και προβάλλονται έντονα οι ηθικές,οι θρησκευτικές και οι αισθητικές ενοράσεις του ποιητή.
Η επικαιρότητα είναι αυτό που χαρακτηρίζει τα άσματα του Πινδάρου. Τα πρόσφατα γεγονότα είναι εκείνα από τα οποία ο Πίνδαρος αντλεί τα θέματα του έτσι είναι αναγκαία στη ποίηση του ορισμένα στοιχεία,που επαναλαμβάνει συχνά , όπως η ανάγκη να περιλάβει το όνομα του νικητή και την καταγωγή του μαζί με το είδος της νίκης και τον τόπο όπου επετεύχθη η νίκη.
Στα περισσότερα από τα ποιήματα του Πινδάρου παρεμβάλλεται ένας μύθος,ο οποίος χρησιμεύει στον ποιητή για να συγκρίνει και να εξηγήσει τον θρίαμβο του νικητή και να εκφράσει τις σκέψεις που φέρνει στο μυαλό μία νίκη.
Πέρα όμως από αυτά ο ποιητής είναι ελεύθερος να εκφράσει ό,τι επιθυμεί,να διακοσμήσει το θέμα του με ωραίες εκφράσεις ,να το διευρύνει,να φιλοσοφήσει και να σχολιάσει θέματα με περιεχόμενο ηθικό,θρησκευτικό και πολιτικό ακόμα.
Συχνά ο Πίνδαρος δράττεται της ευκαιρίας να μιλήσει για τον εαυτόν του και για την τέχνη του.
Οι περισσότερες από τις ωδές των Επινίκιων του Πινδάρου προορίζονται να ψαλλούν από ανδρικό χορό και βασίζονται επί μιας τριαδικής διάρθρωσης,η οποία συνίσταται από δύο όμοιες,από άποψη ρυθμού,στροφές,από την "στροφή" και την "αντιστροφή", και μίαν "επωδό"Όλες οι τριάδες της ίδιας ωδής είναι μετρικά όμοιες και τα μέτρα είναι πολύπλοκα.Ο Πίνδαρος όμως ουδέποτε προκαλεί σύγχυση στον αναγνώστη με την αντίληψη ότι οι σκέψεις και το ύφος αλλάζουν μορφή για να προσαρμοστούν στο μέτρο.
Ο Πίνδαρος δείχνει μία εκπληκτική ικανότητα στη χρήση μεταφορών.Συχνά οι μεταφορές που χρησιμοποιεί περνούν μπροστά από τα μάτια του αναγνώστη με μία εκθαμβωτική αλληλοδιαδοχή.
Άλλες φορές ο αναγνώστης έχει την εντύπωση ότι δεν υπάρχει καμία άμεση σχέση στη σειρά των εικόνων και των σκέψεων,οι οποίες περνούν μέσα από τις ωδές.
Ο Λατίνος ποιητής Οράτιος ,μέγας θαυμαστής της ποίησης του Πινδάρου ,χαρακτήρισε την ποίηση του ως ορμητικό χείμαρρο,που ξεχειλίζει στις όχθες του και τρέχει με ορμή.
Μία όμως προσεκτική μελέτη του έργου του αποκαλύπτει ότι η ανέλλιξη μέσα στην ποίηση του Πινδάρου δεν είναι ιδιότροπη ούτε απειθάρχητη. Μία φαινομενική έλλειψη συνοχής προκύπτει από το γεγονός ότι ο ποιητής φαίνεται ότι έχει στο μυαλό του συγκεκριμένες εικόνες και συνδέει παραστάσεις μάλλον παρά έννοιες.Γι αυτό ο Πίνδαρος είναι από όλους τους Έλληνες ποιητές εκείνος που παρουσιάζει την μεγαλύτερη δυσκολία στη μετάφραση.
Το ύφος του όμως χαρακτηρίζει η μεγαλοπρέπεια και ο πλούτος. Τα χαρακτηριστικά αυτά υπάρχουν στους πρώτους στίχους του Ολυμπιακού ύμνου του,που ο Λουκιανός χαρακτηρίζει ως "κάλλιστον ασμάτων πάντων".
Η σκέψη του Πινδάρου είναι ολιγότερο ασυνήθιστη από την ποιητική του τεχνική .
Ως Θηβαίος αριστοκράτης,όπως ήταν ο Πίνδαρος διατηρούσε πολλές απο τις εθιμικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις,στις οποίες επικρατούσε μία έντονη δυσπιστία προς τον απλό λαό.
Πίστευε ο Πίνδαρος ότι η "αρετή" θα μπορούσε να πραγματωθεί μόνο μέσα από τους πολίτες με ευγενική καταγωγή μόνο με μεγάλη προσπάθεια και με την εύνοια και την υποστήριξη των Θεών.
Το επίτευγμα των νικητών στους αθλητικούς αγώνες ήταν την στιγμή του θριάμβου ,η εσωτερική ευγένεια,η ρώμη και το κάλλος που ενώνονταν σε ένα άθλο,ο οποίος δεν απέφερε υλική ανταμοιβή,όμως απέδιδε άφθαρτη δόξα και τιμή.Τη στιγμή εκείνη ο χρόνος σταματούσε και ο άνθρωπος πλησίαζε προς τους Θεούς.
Οπως όλοι οι Έλληνες της εποχής εκείνης,έτσι και ο Πίνδαρος πίστευε ότι η υπερηφάνεια που προέρχεται από την επιτυχία οδηγεί τον άνθρωπο σε τυφλό και υπεροπτικό εγωϊσμό.
Μόνο με την ταπεινότητα και με τη γνώση ότι είναι θνητός μπορεί ο άνθρωπος να αποφύγει την θεία τιμωρία.Ο Πίνδαρος τόσο στις θρησκευτικές του αντιλήψεις όσο και στις πολιτικές του ήταν συντηρητικός.
Η επίδραση του Πινδάρου υπήρξε μεγάλη καθ όλη την αρχαιότητα. Απετέλεσε πρότυπο σε πολλούς ποιητές όμως δεν είχε κανένα σοβαρό ανταγωνιστή.
Κατα την διάρκεια του Μεσαίωνα ο Πίνδαρος λησμονήθηκε.
Κατά την Αναγέννηση ξανά ανακάλυψαν τον Πίνδαρο και η ποίηση του έγινε πηγή έμπνευσης σε πολλούς συγγραφείς της κεντρικής Ευρώπης και της Αγγλίας.
Οι Γάλλοι ποιητές Ρονσάρ και ντε Μελλαί .
Ο Ιταλός Γκαμπριέλλο Κιαμπρέρα και ο Άγγλος Τζων Μίλτον έκαναν χρήση της ποίησης που άφησε ο Πίνδαρος χρησιμοποιώντας την με διάφορο βαθμό επιτυχίας και για διαφορετικό σκοπό.
Ο Πίνδαρος έγινε πηγή έμπνευσης τον επόμενο αιώνα στους ποιητές και συγγραφείς,όπως στον Γκαίτε,στον Σέλλεϋ,στον Γουέρντζγουερθ και στον Βίκτωρα Ουγκώ ακόμα.
ΟΙ ΠΟΙΗΤΑΙ
Ο ΠΙΝΔΑΡΟΣ είναι λυρικός ποιητής από την Βοιωτία.
Λυρική ποίηση ονομάζεται η ποίηση που η απαγγελία της συνοδεύεται από έγχορδα μουσικά όργανα.
Η λύρα είναι το συνηθέστερο μουσικό όργανο που γι αυτό ονομάζεται λυρική ποίηση.
Ο Πίνδαρος ήταν υιός της Κλεοδίκης σίγουρα γιατί το όνομα του πατέρα του, δεν γνωρίζουμε ακριβώς, αν ο Πίνδαρος ήταν γιος του Δεϊφάντου ή του Παγόνδου ή αν ο πατέρας του είχε δύο ονόματα οπότε λέμε ότι ήταν γιος του Δεϊφάντου ή Παγόνδου.
Άρχισε να σπουδάζει την ποιητική τέχνη στην πατρίδα του την Θήβα,στην πανάρχαια αυτή ελληνική πόλη, που ανέδειξε όχι μόνον τον Πίνδαρο αλλά και άλλα σημαντικά πρόσωπα,όπως οι στρατηγοί Επαμεινώνδας και ο Πελοπίδας.
Αργότερα ο Πίνδαρος έφθασε στην Αθήνα όπου συντέλεσε τις σπουδές του στην σύνθεση της διθυραμβικής ποίησης. Μετά το τέλος των σπουδών του επέστρεψε στην γενέτειρα του,όπου ήσκησε αδιακόπως το επάγγελμα του λυρικού ποιητή.
Η παράδοση αναφέρει ότι στις πρώτες προσπάθειες του Πίνδαρου στην εκμάθηση της ποιητικής τέχνης βοήθησε ο ονομαστός ποιητής εκείνη την εποχή,ο Κορρίνης, τον οποίον πολύ γρήγορα ο μαθητής του Πίνδαρος ξεπέρασε σε αξία και φήμη. Ευρίσκετο σε νεαρά ηλικία ακόμη , όταν έγινε ευρύτατα γνωστός και ότι εδέχετο παραγγελίες για την σύνθεση ποιημάτων από όλους τους ευγενείς οίκους της Ελλάδας.Το 476 ταξίδεψε στη Σικελία,όπου ο τύραννος των Συρακουσών Ιέρων ο Α' προσέφερε προστασία στον ποιητή. Η ζωή του στα επόμενα χρόνια ελάχιστα είναι γνωστή και τα ποιήματα του χρονολογούνται μέχρι το 446.
Ο Πίνδαρος επιδόθηκε στη ποίηση και καλλιέργησε διάφορες λυρικές μορφές της.
Έγραψε διθυράμβους,εγκώμια,επινίκια,παιάνες,παρθένια,προσόδια, σχόλια,θρήνους, ύμνους,υπορχήματα.Τα ποιήματα του επινίκιου είδους μόνον διεσώθησαν ακέραια σχεδόν,που θέλει να πει,ότι αυτού του είδους τα ποιήματα ήταν αξιόλογα στην αρχαιότητα.και υπερέβαιναν σε φήμη.
Οι διασωθέντες Επινίκιοι ύμνοι είναι σαράντα τέσσερις και χαρακτηρίζονται ως τα ωραιότερα δείγματα της ελληνικής ποίησης και αυτό που τα καθιστά να είναι πρώτα και καλύτερα ποιήματα , είναι η βαθύτητα της σκέψης του ποιητή,η μουσικότητα των ποιημάτων και η πρωτοτυπία των θεμάτων.
Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τον Πίνδαρο ως τον μεγαλύτερο από τους λυρικούς ποιητές.
Η φήμη του οφείλεται στην ασύγκριτη ποιότητα,στη μοναδικότητα των Επινίκιων ύμνων του προς τους Ολυμπιονίκες,προς τους Πυθιονίκες,προς τους Ισθμιονίκες,προς τους Νεμεονίκες.
Τα βιβλία των πινδαρικών Επινίκιων πήραν το όνομα τους από αυτούς τους αγώνες.
Στα βιβλία αυτά η ποιητική έξαρση του Πίνδαρου ορμάται από τον θρίαμβο του αθλητή και προβάλλονται έντονα οι ηθικές,οι θρησκευτικές και οι αισθητικές ενοράσεις του ποιητή.
Η επικαιρότητα είναι αυτό που χαρακτηρίζει τα άσματα του Πινδάρου. Τα πρόσφατα γεγονότα είναι εκείνα από τα οποία ο Πίνδαρος αντλεί τα θέματα του έτσι είναι αναγκαία στη ποίηση του ορισμένα στοιχεία,που επαναλαμβάνει συχνά , όπως η ανάγκη να περιλάβει το όνομα του νικητή και την καταγωγή του μαζί με το είδος της νίκης και τον τόπο όπου επετεύχθη η νίκη.
Στα περισσότερα από τα ποιήματα του Πινδάρου παρεμβάλλεται ένας μύθος,ο οποίος χρησιμεύει στον ποιητή για να συγκρίνει και να εξηγήσει τον θρίαμβο του νικητή και να εκφράσει τις σκέψεις που φέρνει στο μυαλό μία νίκη.
Πέρα όμως από αυτά ο ποιητής είναι ελεύθερος να εκφράσει ό,τι επιθυμεί,να διακοσμήσει το θέμα του με ωραίες εκφράσεις ,να το διευρύνει,να φιλοσοφήσει και να σχολιάσει θέματα με περιεχόμενο ηθικό,θρησκευτικό και πολιτικό ακόμα.
Συχνά ο Πίνδαρος δράττεται της ευκαιρίας να μιλήσει για τον εαυτόν του και για την τέχνη του.
Οι περισσότερες από τις ωδές των Επινίκιων του Πινδάρου προορίζονται να ψαλλούν από ανδρικό χορό και βασίζονται επί μιας τριαδικής διάρθρωσης,η οποία συνίσταται από δύο όμοιες,από άποψη ρυθμού,στροφές,από την "στροφή" και την "αντιστροφή", και μίαν "επωδό"Όλες οι τριάδες της ίδιας ωδής είναι μετρικά όμοιες και τα μέτρα είναι πολύπλοκα.Ο Πίνδαρος όμως ουδέποτε προκαλεί σύγχυση στον αναγνώστη με την αντίληψη ότι οι σκέψεις και το ύφος αλλάζουν μορφή για να προσαρμοστούν στο μέτρο.
Ο Πίνδαρος δείχνει μία εκπληκτική ικανότητα στη χρήση μεταφορών.Συχνά οι μεταφορές που χρησιμοποιεί περνούν μπροστά από τα μάτια του αναγνώστη με μία εκθαμβωτική αλληλοδιαδοχή.
Άλλες φορές ο αναγνώστης έχει την εντύπωση ότι δεν υπάρχει καμία άμεση σχέση στη σειρά των εικόνων και των σκέψεων,οι οποίες περνούν μέσα από τις ωδές.
Ο Λατίνος ποιητής Οράτιος ,μέγας θαυμαστής της ποίησης του Πινδάρου ,χαρακτήρισε την ποίηση του ως ορμητικό χείμαρρο,που ξεχειλίζει στις όχθες του και τρέχει με ορμή.
Μία όμως προσεκτική μελέτη του έργου του αποκαλύπτει ότι η ανέλλιξη μέσα στην ποίηση του Πινδάρου δεν είναι ιδιότροπη ούτε απειθάρχητη. Μία φαινομενική έλλειψη συνοχής προκύπτει από το γεγονός ότι ο ποιητής φαίνεται ότι έχει στο μυαλό του συγκεκριμένες εικόνες και συνδέει παραστάσεις μάλλον παρά έννοιες.Γι αυτό ο Πίνδαρος είναι από όλους τους Έλληνες ποιητές εκείνος που παρουσιάζει την μεγαλύτερη δυσκολία στη μετάφραση.
Το ύφος του όμως χαρακτηρίζει η μεγαλοπρέπεια και ο πλούτος. Τα χαρακτηριστικά αυτά υπάρχουν στους πρώτους στίχους του Ολυμπιακού ύμνου του,που ο Λουκιανός χαρακτηρίζει ως "κάλλιστον ασμάτων πάντων".
Η σκέψη του Πινδάρου είναι ολιγότερο ασυνήθιστη από την ποιητική του τεχνική .
Ως Θηβαίος αριστοκράτης,όπως ήταν ο Πίνδαρος διατηρούσε πολλές απο τις εθιμικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις,στις οποίες επικρατούσε μία έντονη δυσπιστία προς τον απλό λαό.
Πίστευε ο Πίνδαρος ότι η "αρετή" θα μπορούσε να πραγματωθεί μόνο μέσα από τους πολίτες με ευγενική καταγωγή μόνο με μεγάλη προσπάθεια και με την εύνοια και την υποστήριξη των Θεών.
Το επίτευγμα των νικητών στους αθλητικούς αγώνες ήταν την στιγμή του θριάμβου ,η εσωτερική ευγένεια,η ρώμη και το κάλλος που ενώνονταν σε ένα άθλο,ο οποίος δεν απέφερε υλική ανταμοιβή,όμως απέδιδε άφθαρτη δόξα και τιμή.Τη στιγμή εκείνη ο χρόνος σταματούσε και ο άνθρωπος πλησίαζε προς τους Θεούς.
Οπως όλοι οι Έλληνες της εποχής εκείνης,έτσι και ο Πίνδαρος πίστευε ότι η υπερηφάνεια που προέρχεται από την επιτυχία οδηγεί τον άνθρωπο σε τυφλό και υπεροπτικό εγωϊσμό.
Μόνο με την ταπεινότητα και με τη γνώση ότι είναι θνητός μπορεί ο άνθρωπος να αποφύγει την θεία τιμωρία.Ο Πίνδαρος τόσο στις θρησκευτικές του αντιλήψεις όσο και στις πολιτικές του ήταν συντηρητικός.
Η επίδραση του Πινδάρου υπήρξε μεγάλη καθ όλη την αρχαιότητα. Απετέλεσε πρότυπο σε πολλούς ποιητές όμως δεν είχε κανένα σοβαρό ανταγωνιστή.
Κατα την διάρκεια του Μεσαίωνα ο Πίνδαρος λησμονήθηκε.
Κατά την Αναγέννηση ξανά ανακάλυψαν τον Πίνδαρο και η ποίηση του έγινε πηγή έμπνευσης σε πολλούς συγγραφείς της κεντρικής Ευρώπης και της Αγγλίας.
Οι Γάλλοι ποιητές Ρονσάρ και ντε Μελλαί .
Ο Ιταλός Γκαμπριέλλο Κιαμπρέρα και ο Άγγλος Τζων Μίλτον έκαναν χρήση της ποίησης που άφησε ο Πίνδαρος χρησιμοποιώντας την με διάφορο βαθμό επιτυχίας και για διαφορετικό σκοπό.
Ο Πίνδαρος έγινε πηγή έμπνευσης τον επόμενο αιώνα στους ποιητές και συγγραφείς,όπως στον Γκαίτε,στον Σέλλεϋ,στον Γουέρντζγουερθ και στον Βίκτωρα Ουγκώ ακόμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου