Σήμερα  συνεχίζουμε  το  μάθημα  της Αρχαίας  Ελληνικής γραμματικής  με  τα   π ν ε ύ μ α τ α.

Η  Αρχαία  Ελληνική  Αλφάβητος  στην πανάρχαιη μορφή της χρησιμοποιούσε το σύμβολο   H  για να δηλώσει την  δ α σ ε ί α  ή  το   δ α σ ύ   π ν ε ύ μ α,  To  δασύ πνεύμα όμως έπαυσε να ακούγεται στην προφορά από πολύ ενωρίς,  το σύμβολο  Η  που oνομαζόταν  heta,ήτα, χρησιμοποιήθηκε  από το 502 π.Χ. να παριστάνεται με το μακρό ανοιχτό  e   όμοιο  με το a (με διαλυτικά), της Γερμανικής,γιατί μόνο έτσι εξηγείται,ότι το γνωστό βέλασμα των προβάτων (μπε ε ε...) απεδόθη από την κωμωδία με το βη-βη με περισπωμένη. Ο φθόγγος e δεν ήταν,όπως θα περίμενε κανείς,ο βραχύς ανοικτός φθόγγος,ο αντίστοιχος προς το μακρό ανοικτό e, αλλά  ακουγόταν ως βραχύ κλειστό e  που εκτεινόταν σε μακρό και απέληγε  όχι σε  η  αλλά  σε ένα άλλο φθόγγο όμοιο προς τον δίφθογγο  ει ο οποίος ακουγόταν ως  e και i  όπως στη Γερμανική προφορά του ei.

Αργότερα  όμως από τον 5ο π.Χ. αιώνα μετέπεσε τελείως; προς ένα μακρό κλειστό  e όπως ακούγεται  κατά την προφορά της Γερμανικής λέξεως  See  που   χρησιμοποιήθηκε έτσι,ως μακρό κλειστό   e  σε όλη την κλασσσική  περίοδο. με την  παράσταση  του  ει που προήλθε από την  συναίρεση  του ε  και  ε  και από την αναπληρωματική έκταση του  ε .

Γι αυτό το λόγο  η παλαιά ονομασία του  ε ήταν ει. Αυτό το ει το προερχόμενο από τη συναίρεση του ε και ε ή από την αναπληρωματική έκταση του ε  αυτό το ει  ονομάζεται ν ό θ ο ν  σε αντιδιαστολή προς το  γ ν ή σ ι ο ν  ει  που προέρχεται από την Ιαπετική μητέρα-γλώσσα,όπως π.χ. το ει ( έψιλον γιώτα ή ιώτα) στο ρήμα  δείκνυμι. 

Χρησιμοποιήθηκε λοιπόν  το σύμβολο H το heta  για την παράσταση του μακρού ανοιχτού  e= με το γερμ. a με διαλυτικά  για το οποίο δεν υπήρχε ιδιαίτερο σύμβολο. Το αριστερό ήμισυ του H  χρησίμευσε για να παραστήσει το δασύ πνεύμα  και αργότερα,όταν  επινόησαν  το ψιλό πνεύμα  χρησιμοποίησαν για την παράσταση του  το δεξιό ήμισυ του H. Μετά από λίγο χρόνο τα δύο αυτά ημίση εξελλίχθηκαν  στη συντομογραφία L και 7, από τις οποίες αργότερα  ξεπήδησαν τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται στη μικρογράμματη γραφή  τα  "και".

Του δασέως πνεύματος μπορούμε να έχουμε  την έννοια του ξεκάθαρη στη περίπτωση της Λατινικής και των Νεολατινικών γλωσσών,όταν διαβάζουμε τις λέξεις  Homerus,Helena. 

Για το ψιλό πνεύμα  λαμβάνουμε  μία  μικρή  ιδέα,αν προσέξουμε τον τρόπο 

με τον οποίον εκφέρεται κάθε φωνήεν που ευρίσκεται στην αρχή λέξεως στην Γερμανική γλώσσα π/χ. ο φθόγγος  ο στη λέξη  Obere στη προσφώνηση  Herr  Obere = Κύριε Προϊστάμενε προφέρεται  αφού προηγηθεί της προφοράς του  ένας ελαφρός εκρηκτικός ήχος  του λάρυγγα, ο οποίος συναποτελείται  από ένα ελαφρό ρεύμα αέρα αιφνιδίως εκσφενδονιζόμενο,ενώ ο ίδιος φθόγγος ο  στη λέξη Erobere = o κατακτητής  προφέρεται φυσικά χωρίς αυτόν τον  ήχο στο λάρυγγα.

Το ίδιο φαινόμενο  σε μικρότερι βαθμό  παρουσιάζει και η Γαλλική, η οποία  διακρίνει τον γθόγγο  h σε h  aspiree= δασύ και h  muette= άφωνο, τα οποία γράφονται χωρίς όμως να ακούγονται  ευκρινώς.

Η  γραπτή γλώσσα  δε μεταχειρίζεται μόνο πνεύματα  χρησιμοποιεί και άλλα σύμβολα,τα οποία υποβοηθούν την ανάγνωση.