Η  νέα μορφή της κλασσικής θεωρίας της οικονομικής επιστήμης

Η θεωρία του Κευνζ

 Έντονες οικονομικές διαταραχές  ακολούθησαν μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο,που εντάθηκαν το πρώτο έτος της  μεγάλης ύφεσης με το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας που προκάλεσε προβλήματα σε κάθε τομέα. Οι οικονομικές αυτές διαταραχές  οδήγησαν στην επόμενη  επανεξέταση της οικονομικής θεωρίας. Η υπεραφθονία, δηλαδή οι πληθωριστικές και οι αντι πληθωριστικές εξελίξεις,οι διακοπές στην ομαλή ροή των διεθνών ανταλλαγών και η κίνηση του κεφαλαίου,η έξαρση της ανεργίας και η τελική εγκατάλειψη του Χρυσού Κανόνα με την λήξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου  το 1914.(Ο Χρυσός Κανόνας είναι ένα καθεστώς που διήρκεσε από τα  έτη  1870-1914 και αφορά τις συναλλαγματικές ισοτιμίες.Κάθε χώρα όριζε μία σταθερή τιμή χρυσού,ανάλογη με το νόμισμα της και με την τιμή αυτή ήταν έτοιμη να πωλήσει ή να αγοράσει.Στη τιμή αυτή ο χρυσός μπορούσε να μετατραπεί σε νόμισμα και το νόμισμα σε χρυσό).Ο Χρυσός Κανόνας εγκαταλήφθηκε και συνέπεια  όλων  αυτών ήταν η πρόκληση  επαναστατικών  ζυμώσεων σε όλο τον κόσμο,οι οποίες κατέστησαν υποχρεωτική  την  ανάγκη της αύξησης του εισοδήματος,την ασφάλεια των εργατών και των γεωργών.Επιβλήθηκαν  έκτακτα μέτρα και θεσπίστηκαν  μεταρρυθμίσεις,που δεν στηρίζονταν στις παραδοσιακές θεωρίες. Πολλοί ερευνητές συνέβαλαν στις επελθούσες ιδιαίτερα αποτελεσματικές  μεταβολές της πολιτικής πρακτικής  και της θεωρητικής σκέψης.Στο Δυτικό κόσμο εξέχουσα προσωπικότητα  της οικονομικής θεωρίας και θεωρητικός της εποχής εκείνης υπήρξε ο Τζων Μαίϋναρντ  Κέυνζ ( 1883 -1946 ) Άγγλος οικονομολόγος,μαθηματικός,καθηγητής Πανεπιστημίου και ανώτατος κρατικός υπάλληλος.Είναι ένας από τους πλέον σημαντικούς οικονομολόγους του 20ου αιώνα μαζί με τον Μίλτον Φρίντμαν. Ήταν υιός οικονομολόγου και ευνοούμενος μαθητής του Μάρσαλ.Ο Κέυνζ διέπρεψε ως καθηγητής και ως διευθυντής της θεωρητικής "Οικονομικής Επιθεώρησης" από το έτος 1912.Ο Κέυνζ υπηρέτησε ως κρατικός αξιωματούχος και κυβερνητικός σύμβουλος,επιχειρηματίας ειδικευμένος στην ασφάλιση και τα τραπεζικά προβλήματα. Ήταν προστάτης των τεχνών και διευθυντής του διακεκριμένου βρεττανικού εβδομαδιαίου περιοδικού "Νέος πολιτικός και έθνος".Ειδικεύθηκε πρώτα  στην θεωρία του χρήματος,όμως δε δίστασε ποτέ να εκθέσει τη γνώμη του ευθέως και χωρίς υπεκφυγές για τα γενικά προβλήματα της εποχής του. Στα μέσα του 1920 η ανεργία μάστιζε την Αγγλία κυρίως τις βιομηχανίες  της. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι απέδιδαν το κακό στις  τιμές που ήταν υψηλότερες από τις τιμές των ξένων ανταγωνιστών.Η αιτία των υψηλών τιμών ήταν οι πληθωριστικές πιέσεις της πολεμικής περιόδου.Η επικρατούσα ορθόδοξη οικονομική σκέψη επέβαλε να επιτραπεί στις αυτόνομες δυνάμεις της ισορροπίας να συμπιέσουν τις τιμές των εξαγώμενων προϊόντων,που οδήγησε στη μείωση των ημερομισθίων,στην ανεργία και στις κοινωνικές διαταραχές.Ο Κέυνζ θεωρούσε ότι  ήταν απλούστερο και πολύ ανθρωπιστικό να μειωθεί η περιεκτικότητα σε χρυσό της βρετανικής στερλίνας. Όμως το 1925 η βρεττανική κυβέρνηση ακολούθησε την ορθόδοξη συνταγή και σταθεροποίησε τη στερλίνα επισήμως στην προπολεμική ισοτιμία της παρατείνοντας έτσι την ανεργία με όλη την κοινωνική δυστυχία  και τη σπατάλη του δημοσίου χρήματος,την οποία αυτή συνεπάγεται.Ο Κέυνζ τακτοποίησε για πρώτη φορά τις  νέες θεωρητικές  αντιλήψεις του,που ξέφευγαν από τις καθιερωμένες αντιλήψεις ,στο σημαντικό σύγγραμμα του "Πραγματεία περί χρήματος" Treatise on Money  σε δύο τόμους το 1930.Πίστευε όμως ότι δεν είχε εμβαθύνει στο θέμα επαρκώς.Οι αμφιβολίες του μεγάλωσαν όταν άρχισε η μεγάλη ύφεση,η οποία αύξησε την ανεργία, εγενίκευσε την οικονομική κρίση,προκάλεσε δραστική μείωση του εθνικού εισοδήματος και είχε δυσμενέστατες επιπτώσεις σε διεθνή κλίμακα. Ο Κέυνζ έπειτα από εκτεταμένες μελέτες παρουσίασε  τις ώριμες πλέον  απόψεις  του στο βιβλίο του " Γενική θεωρία απασχολήσεως,τόκου και χρήματος"  General theory of employment ,Interest and Money  που δημοσιεύθηκε το 1936.Το έργο αυτό είναι μία τολμηρή αναθεώρηση της κλασσικής θεωρίας από επαγγελματία οικονομολόγο  του 20ου αιώνα.Στη πράξη πολλές από τις μεταρρυθμίσεις οικονομικής πολιτικής  που συντελέστηκαν μετά το 1930 πιθανόν να είχαν πραγματοποιειθεί  και χωρίς τις  διδασκαλίες του Κέυνζ, γιατί είχαν υποδειχθεί από άλλους και αποτελούσαν απάντηση στις έντονες κοινωνικές πιέσεις. Όμως το έργο του Κέυνζ απετέλεσε  απόθεμα θεωρητικού ορθολογικού και ακαδημαϊκής σταθερότητας για τις νέες κατευθύνσεις της πολιτικής και για τον ενεργότερο  ρόλο,που άρχισαν να παίζουν  οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές  τράπεζες.Ο Κέυνζ ονόμασε τη θεωρία του "γενική",γιατί υποστήριζε ότι η κλασσική θεωρία της ισορροπίας ισχύει μόνο υπό ειδικές προυποθέσεις που δεν υφίστανται πλέον στην οικονομική πραγματικότητα,που προυποθέτει,τέλειο συναγωνισμό,ελεύθερη προσαρμογή τιμών και μισθών στις μεταβολές ζήτησης και προσφοράς,πλήρη  μετακινήση του εργατικού δυναμικού,του κεφαλαίου κ.τ.λ.Ως  εκ τούτου ο Κέυνζ ήθελε να ανακοινώσει μία γενική θεωρία που να ισχύει σε όλο τον γνωστό κόσμο και σε κάθε άλλη δυνατή περίπτωση.