Ο Ανασχηματισμός σε νέες βάσεις της κλασσικής  θεωρίας της οικονομικής επιστήμης

Στην επανεξέταση της θεωρίας επεδόθη ο Άλφρεντ Μάρσαλ( 1842-1924 ) Άγγλος Οικονομολόγος από τους πρωτεργάτες της "νεοκλασσικής σχολής"των οικονομικών που συνέχισε και εκσυγχρόνισε τις παραδοσιακές αρχές και θεωρίες των  συμπατριωτών του  Άνταμ Σμιθ,Τζέιμς Μιλλ και Ντέιβιντ Ρικάρντο. Ο Μάρσαλ άρχισε να μελετά πρώτα τους Έλληνες και τους Λατίνους συγγραφείς της αρχαιότητας.Απεφοίτησε από το Πανεπιστήμιο  Καίμπριτζ με διάκριση στα Μαθηματικά. Ο Μάρσαλ ήθελε να γίνει Φυσικός.Αλλά το ενδιαφέρον του για την βελτίωση της θέσεως του ατόμου και της κοινωνίας τον ώθησε να μελετήσει τους οικονομικούς συγγραφείς και όταν τους μελέτησε πήρε την απόφαση να αναπτύξει ένα ολόκληρωμένο επιστημονικό οδηγό για την ασφαλή άσκηση  της κοινωνικής πολιτικής.Τελικό αποτέλεσμα υπήρξαν οι μνημειώδεις  "Αρχαί της οικονομικής" Principies of Economics 1890.Mε το έργο του αυτό και με τις παραδόσεις του ως καθηγητής της οικονομικής στο Καίμπριτζ, ο Μάρσαλ στις αρχές του 20ου αιώνα υπήρξε  ο οικονομολόγος με τη μεγαλύτερη ακτινοβολία  στους αγγλόφωνους  και σε  όλους  που ενδιαφέρονταν για τα οικονομικά προβλήματα των χωρών. Ο Μάρσαλ αποδεχόταν,απέρριπτε,τροποποιούσε και βελτίωνε τις παραδεγμένες οικονομικές αντιλήψεις και τις συνέθετε σε ένα σύνολο προσεκτικά σχεδιασμένο. Στηρίχθηκε πάνω στις πατροπαράδοτες έννοιες,αλλά και ενστερνήσθη και πολλές από τις νεώτερες ιδέες,εδημιούργησε ένα σύστημα σκέψεως,του οποίου κάθε στοιχείο είχε,κατά την αντίληψη του,είχε πρακτική χρησιμότητα υπό προϋποθέσεις δεδομένες. Άλλαξε την ονομασία στο σύστημα του επιχειρηματικού συναγωνισμού  ονομάζοντας το σύστημα "επιχειρηματικής ελευθερίας".Ανεγνώρισε ότι συναγωνισμός και συνεργασία έχει κάθε ένα την ιδιαίτερη χρησιμότητα του.Απεδέχθη την κλασσική θεωρία ότι με την προσφορά και τη ζήτηση επιτυγχάνεται τιμή ισορροπίας,αλλά πρόσθεσε ότι αυτή μπορούσε να εξηγήσει τα πράγματα μόνο σε μιά δεδομένη στιγμή και προέβη στην ανάλυση της διαμόρφωσης προσφοράς και ζήτησης  επί παρατεταμένη χρονική περίοδο  και υπό συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης.Εξήρε τον αποφασιστικό ρόλο του οργανωτού της παραγωγής ή του επιχειρηματία, ο οποίος θεωρούσε ότι το προσδοκόμενο ενδεχόμενο κέρδος αποτελούσε την ανταμοιβή του για την αποδοχή των επιχειρηματικών κινδύνων. Ο Μάρσαλ ένταξε στο σύστημα του τον νόμο των  μειωμένων αποδόσεων,αλλά και τον συμπλήρωσε υπογραμμίζοντας  τις δυνατότητες  αυξανομένων αποδόσεων τονίζοντας ότι το ήδη υφιστάμενο πλεόνασμα της παραγωγής έναντι των στοιχειωδών αναγκών του ανθρώπου ήταν δυνατόν να αυξηθεί περισσότερο και επεξήγησε ότι η η κατανομή  αυτού  του πλεονάσματος  αποτελούσε το μεγαλύτερο πρόβλημα της οικονομικής. Ο Μάρσαλ είναι ο πρώτος συγγραφέας,ο οποίος επιδόθηκε  στην ανάλυαη της λεγόμενης  κατανομής του εθνικού εισοδήματος,το οποίο ονόμαζε Εθνικό Μέρισμα, και συγκέντρωσε την προσοχή του στη μελέτη των δυνάμεων που καθορίζουν  τα "ποσοστά συμμετοχής".Ο Μάρσαλ καθώς ήταν πεπειραμένος μαθηματικός έκανε χρήση των μαθηματικών κάθε φορά που νόμιζε ότι αυτό ήταν επωφελές,αλλά ήταν αντίθετος ως προς τη χρήση των μαθηματικών σε άλλα  απλά προβλήματα.Αποδέχτηκε τη θεωρία της οριακής χρησιμότητος και μάλιστα  την τελειοποίησε εφαρμόζοντας την σε περιπτώσεις,όπου έπαιζε σπουδαίο ρόλο η σχετική ζήτηση,όπως για την ζήτηση εργασίας στην παραγωγή.Ευνοούσε τη συλλογική διαπραγμάτευση,τη συννενόηση δηλαδή μεταξύ των ανθρώπων  για τη λήψη αποφάσεων σε ορισμένα ζητήματα  για την επίτευξη συμφωνίας,όπως  ευνοούσε και τις εργατικές ενώσεις.Θεωρούσε ότι ο νόμος για τα ημερομίσθια ανά πάσα στιγμή μπορούσε να αλλάξει,γιατί στους μισθούς επενεργεί ταυτόχρονα μιά πληθώρα παραγόντων.Ο Μάρσαλ ανέπτυξε  τη θεωρία της εγγείου προσόδου του Ρικάρντο,ακολουθώντας υποδειγματικά τον Νάσσαιυ Σήνιορ,την οποίαν εφάρμοσε σε πολλές περιπτώσεις για τον καθορισμό μιάς μονοπωλιακής τιμής κατά κάποιον τρόπον π.χ. Ένας βιομήχανος βρισκόταν σε πλεονεκτική θέση,επειδή το εργοστάσιο του βρισκόταν πλησίον μιάς πρώτης ύλης ή της αγοράς, ο βιομήχανος αυτός μπορεί να αποκομίσει κέρδος μεγαλύτερο από τους συναγωνιστές του μολονότι πωλεί στην ίδια τιμή.Ο Μάρσαλ αυτό το πρόσθετο κέρδος το αποκαλούσε "οιονεί πρόσοδον".Μία άλλη καινοτομία υπήρξε η δημιουργία της έννοιας της ελαστικότητας στη ζήτηση δηλαδή ο βαθμός με τον οποίον η ζήτηση ενός ορισμένου προϊόντος αυξάνεται ή μειώνεται με αφορμή τη μείωση ή την αύξηση της τιμής του.Η ελαστικότης στη ζήτηση ενός προϊόντος διαφέρει πολύ από εμπόρευμα  σε εμπόρευμα. Αυτή η διαφορά επιδρά σημαντικά στις προοπτικές μιάς επιχείρησης και κατά συνέπεια επιδρά και στην πολιτική των τιμών  που  ακολουθεί η επιχείρηση  Μιά άλλη έννοια  που διεμόρφωσε ο Μάρσαλ υπήρξε το "πλεόνασμα του καταναλωτή".Ο Μάρξ είχε μιλήσει περί του ορισμού "υπεραξίας" από τον κεφαλαιούχο και ο Μάρσαλ συμπλήρωσε ότι στις παραγωγικές,τις εξελλισόμενες κοινωνίες,οι καταναλωτές  καταβάλλουν για ορισμένα αγαθά ή υπηρεσίες μικρότερα ποσά από τα ποσά,τα οποία ήταν διατεθημένοι να πληρώσουν εν ανάγκη και αυτό αποτελεί το πλεόνασμα του καταναλωτή.Ο Μάρσαλ απέναντι στα προβλήματα των μεταρρυθμίσεων  προέβαλε τη δική του θέση.Ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι και επιθυμητές και μπορούν να πραγματοποιηθούν,αλλά ότι αναγκαστικά πρόκειται περί μιάς διαδικασίας που αργεί γιατί απαιτεί την ανάλογη προσοχή και οι περισσότεροι από τους μεταρρυθμιστές είναι βιαστικοί,γιατί  θεωρούν τις μεταρρυθμίσεις υπερεπείγουσες. Η ανθρώπινη φύση έχει ορισμένα όρια αγαθότητας.Εάν ήταν ορθοί οι ισχυρισμοί των ουτοπιστών σοσιαλιστών και των οπαδών τους, περί της εμφύτου αγαθότητας και μεγαλοψυχίας  του ανθρώπου θα ήταν περιττή κάθε μεταβολή του ισχύοντος καθεστώτος,γιατί η ατομική ιδιοκτησία "θα ήταν ταυτοχρόνως και άχρηστη και ακίνδυνη".Ο Μάρσαλ,όπως και οι σύγχρονοι ανθρωπολόγοι δεν παραδεχόταν την ύπαρξη μιάς κοινωνίας ευτυχισμένης,αλλά πίστευαν ότι στο μέλλον,καθώς ο άνθρωπος θα μάθαινε πώς να ελέγχει το περιβάλλον του,τη φύση του και τους θεσμούς,τους κανόνες δικαίου δηλαδή ,που δημιούργησε,τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του, τότε θα μπορούσε να διαμορφώσει μιά κοινωνία καλύτερη. Η κοινωνία αυτή δε θα προέκυπτε αυτομάτως από το νόμο του ελεύθερου συναγωνισμού,αλλά προϋπέθετε τη κρατική παρέμβαση,όταν αυτή απαιτείται, για την αύξηση του εθνικού προϊόντος ή την καλύτερη κατανομή του. Ο Μάρσαλ δεν ολοκλήρωσε τις απόψεις του και άφησε τις επόμενες γενεές να διατυπώσουν τις νέες οικονομικές έννοιες και να επιδοθούν σε νέες οικονομικές έρευνες,οι οποίες θα έχουν σαν θεμελιώδη αρχή τη μελλοντική μεταβολή των συνθηκών και τις συλλεγμένες νέες πληροφορίες. Πίστευε ότι κάθε γενεά θα ήταν υποχρεωμένη να διατυπώσει τις δικές της οικονομικές αρχές.