Αγαπημένοι μου αναγνώστες μαθητές και μαθήτριες όλων των ηλικιών
Την αγάπη μου για τα Λατινικά μου ενεφύσησε ο γλυκός μου ο πατερούλης ένα καλοκαίρι διακοπών,που περιμέναμε να επιβιβαστούμε στο υπεραστικό λεωφορείο.Πηγαίναμε βόλτα στις γειτονικές πόλεις από το χωριό όπου παραθερίζαμε,στην Κρήτη.
Πολύ "κάψα" έλεγε.Η κρητική διάλεκτος χρησιμοποιεί πολλές αρχαϊκές λέξεις και κάψα=ζέστη.
Εξέφραζε την αγάπη του για την Λατινική γλώσσα λέγοντας με στόμφο τις αγαπημένες προτάσεις Regina rosas amat= H Βασίλισσα αγαπά τα τριαντάφυλλα.Agricola silvam et umbram silvarum amat= Ο γεωργός αγαπά τα δάση και την σκιά των δασών.Hannibal ante portas=Ο Αννίβας προ των πυλών.Karthago delenta est= Η Καρχηδόνα είναι ανάγκη να καταστραφεί. Το delenta είναι το Γερουνδιακό,που μιλήσαμε γι αυτό στα πρώτα μαθήματα. Είναι η Παθητική Μετοχή Μέλλοντος του ρήματος της β'συζυγίας deleo-delevi-deletum-delere(με προφορά ντελέρε )=καταστρέφω.Έτσι περνούσε η ώρα ευχάριστα μέχρι να έρθει το υπεραστικό να επιβιβαστούμε.Δε σας κρύβω πως ήταν ημέρες νηστείας του 15 αύγουστου με αυστηρή νηστεία που μας επέβαλαν οι γιαγιάδες,που ακολουθούσα κι εγώ από αυτήν την τρυφερή μου ηλικία,δεν βρισκόμουν ακόμα στην ηλικία των teens,των εφήβων.H εφηβική ηλικία αρχίζει από την ηλικία των 13 ετών thirteen έως την ηλικία των 19 ετών nineteen.Πηγαίναμε στην πόλη να γευτούμε κρυφά μια πάστα η ένα παγωτό.Ωραίες καλoκαιρινές παιδικές αναμνήσεις.
Ας αρχίσουμε όμως το μάθημα μας σήμερα Παρασκευή 24 Μαϊου 2013.
Βρισκόμαστε στην Declinatio Tertia την Τρίτη Κλίση των ουσιαστικών και προχωρούμε να μελετήσουμε τις ιδιοτροπίες της Τρίτης Κλίσης.
Σ τ ο δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ό σ χ η μ α τ ι σ μ ό μ ε ρ ι κ ώ ν π τ ώ σ ε ω ν.
1) Ο διαφορετικός σχηματισμός στην Αιτιατική του Ενικού σχηματίζεται σε -im αντί σε -em
a) στα ισοσύλλαβα ονόματα τα προσηγορικά.Προσηγορικά στη γραμματική λέγονται όλα τα ομοειδή ονόματα.Αυτά είναι τα
Accusativus Singularis
febris=πυρετός febrim
puppis=πρύμνη puppim
sitis-δίψα sitim
securis=τσεκούρι securim
turris=πύργος turrim
tussis=βήχας tussim
b) Τα ισοσύλλαβα σε -is ονόματα πόλεων και ποταμών.
Accusativus Singularis
Albis-Άλβις Αlbim
Neapolis=Νεάπολις Neapolim
Tiberis=Τίβερης Tiberim
2) Aυτά που λήγουν στην Α ι τ ι α τ ι κ ή του Εν ι κ ο ύ σε -im έχουν την Α φ α ι ρ ε τ ι κ ή του Εν ι κ ο ύ σε -i
febris - febri
puppis-puppi
Albis-Albi και τα λοιπά
Πολλές φορές στην Α φ α ι ρ ε τ ι κ ή του Ε ν ι κ ο ύ έχουν -i αντί -e και τα ονόματα
civis=πολίτης civi
ignis(α)=φωτιά igni
imber=βροχή imbri
navis=πλοίο navi
Στο ignis ο τύπος της Αφαιρετικής του Ενικού igni είναι ο κανονικός στη φράση ferro et igni=με φωτιά και σίδερο
b) Τα ονόματα μηνών σε -is ή -er
Aφαιρετική Ενικού
Aprilis Αprili
November και τα λοιπά Novembri
Τα προσηγορικά ονόματα σε -is που ήταν πρώτα επίθετα
Αφαιρετική Ενικού
aequalis=ομήλικος aequali
annalis=το χρονικό (liber) annali
natalis= η γενέθλιος ( dies) natali
Atheniensis=Αθηναίος Atheniensi
Τα κύρια ονόματα που ήταν επίθετα σχηματίζουν την Αφαιρετική του Ενικού σε -e
Αφαιρετική του Ενικού
Juvernalis Juvernale
Celer Celere
Felix Felice
c) Τα ουδέτερα που λήγουν σε -e και -al
animal
calcar=πτερνιστήριο
mare
Σχηματίζουν την Αφαιρετική του Ενικού σε
animali
calcari
mari
3) Όσα ουδέτερα τριτόκλιτα λήγουν σε -e -al -ar έχουν την ο ν ο μ α σ τ ι κ ή την α ι τ ι α τ ι κ ή και κ λ η τ ι κ ή του π λ η θ υ ν τ ι κ ο ύ σε -ia
animal animal-ia
cal-car calcar-ia
mare mar-ia
Ο σχηματισμός σε - ia της ονομαστικής του πληθυντικού στα ουδέτερα είναι κανονικός γιατί το θέμα τους έχει τον χαρακτήρα -i
4) Έχουν την Γ ε ν ι κ ή του Π λ η θ υ ν τ ι κ ο ύ σε -ium αντί σε um
A) Tα ισοσύλλαβα ή φωνηεντόληκτα με χαρακτήρα -i
civis - civium
collis - collium
navis - navium
aedes - aedium
nubes - nubium και τα λοιπά
Eξαιρούνται τα
canis - canum = σκύλος
juvenis - juvenum =νεανίας
sedes - sedum= έδρα
B) Aπό τα περιττοσύλλαβα ή συμφωνόληκτα
a) Όσα έχουν θέμα που τελειώνει σε δύο ή περισσότερα σύμφωνα
arx θέμα arc--
nox θέμα noct-
oss γενική oss-is θέμα oss =οστούν
urbs θέμα urb-
pons θέμα pont-
Σχηματίζουν την Γενική του Πληθυντικού σε -ium
arc-ium
noct-ium
οss-ium
urb-ium
pont-ium
Εξαιρούνται τα τρία ονόματα τα συγγενικά
mater θέμα matr- Γενική Πληθυντικού matr-um
pater θέμα patr- Γενική Πληθυντικού patr-um
frater θέμα fratr - Γενική Πληθυντικού fratr-um
b) Τα ονόματα
dos γενική dot-is=προίκα Γενική Πληθυντικού dot-ium
fraus γενική fraudis= η απάτη Γενική Πληθυντικού fraud-ium
lis γενική lit-is= φιλονικία Γενική Πληθυντικού lit-ium
mus γενική mur-is= ποντικός Γενική Πληθυντικού mur-ium
nix γενική niv-is= χιόνι Γενική Πληθυντικού niv-ium
vires μόνο πληθυντικό = δύναμη Γενική Πληθυντικού vir-ium
Τα εθνικά σε -as -atis και -is -itis
Arpinas - Arpinates=οι κάτοικοι του Αρπίνου Γενική Πληθυντικού Arpinar-ium
Samnis - Samnites=οι Σαμνίτες Γενική Πληθυντικού Samnit-ium
Τα ονόματα
nostras=ημεδαπός Γενική Πληθυντικού nostrat-ium
vestras= υμεδαπός Γενική Πληθυντικού vestrat-ium
optimates μόνο στον πληθυντικό=οι αριστείς Γενική Πληθυντικού optimat-ium
penates μόνο στον πληθυντικό =οι πατρώοι θεοί Γενική Πληθυντικού penat-ium
5) Όσα αρσενικά και θηλυκά ονόματα σχηματίζουν την γενική του πληθυντικού σε -ium συνήθως σχηματίζουν και την αιτιατική πληθυντικού σε -is αντί σε -es
civis - civis =πολίτες
hostis -hostis = εχθρούς
pars - partis = μερίδες
Μία σημείωση
Τα ισοσύλλαβα ή φωνηεντόκλιτα τριτόκλιτα ονόματα σχηματίζουν την Γενική του Πληθυντικού σε -ium επειδή το θέμα τους από πρώτα έχει το χαρακτήρα -i
civis θέμα civi- Γενική Πληθυντικού civ-ium
sedes θέμα sedi Γενική Πληθυντικού sed-ium
Από τα περιττοσύλλαβα ή συμφωνόληκτα ονόματα μερικά σχηματίζουν κανονικά ρην Γενική Πληθυντικού σε -ium,επειδή και αυτά ήταν την αρχή φωνηεντόληκτα με χαρακτήρα -i
όπως το ars=τέχνη
pars=μέρος
gens= έθνος και άλλα. Η ονομαστική ενικού ήταν στην αρχή aes γενική art-is
pars γενική part-is
gens γενική gent-is
Tα άλλα συμφωνόληκτα που σχηματίζουν αυτή την πτώση σε -ium την σχηματίζουν κατ αναλογίαν προς τα προηγούμενα
arx- arc-ium
urbs - urb-ium
pons- pont-ium
fraus- fraud-ium και τα λοιπά.
Σας κούρασα σήμερα όμως έχετε ένα ολόκληρο Σαββατοκύριακο μπροστά σας να τα μελετήσετε και να τα υποτάξετε όπως σας αξίζει και όπως αξίζει και στο μάθημα της Λατινικής Γραμματικής.
Σας Εύχομαι Καλό Διάβασμα
Την αγάπη μου για τα Λατινικά μου ενεφύσησε ο γλυκός μου ο πατερούλης ένα καλοκαίρι διακοπών,που περιμέναμε να επιβιβαστούμε στο υπεραστικό λεωφορείο.Πηγαίναμε βόλτα στις γειτονικές πόλεις από το χωριό όπου παραθερίζαμε,στην Κρήτη.
Πολύ "κάψα" έλεγε.Η κρητική διάλεκτος χρησιμοποιεί πολλές αρχαϊκές λέξεις και κάψα=ζέστη.
Εξέφραζε την αγάπη του για την Λατινική γλώσσα λέγοντας με στόμφο τις αγαπημένες προτάσεις Regina rosas amat= H Βασίλισσα αγαπά τα τριαντάφυλλα.Agricola silvam et umbram silvarum amat= Ο γεωργός αγαπά τα δάση και την σκιά των δασών.Hannibal ante portas=Ο Αννίβας προ των πυλών.Karthago delenta est= Η Καρχηδόνα είναι ανάγκη να καταστραφεί. Το delenta είναι το Γερουνδιακό,που μιλήσαμε γι αυτό στα πρώτα μαθήματα. Είναι η Παθητική Μετοχή Μέλλοντος του ρήματος της β'συζυγίας deleo-delevi-deletum-delere(με προφορά ντελέρε )=καταστρέφω.Έτσι περνούσε η ώρα ευχάριστα μέχρι να έρθει το υπεραστικό να επιβιβαστούμε.Δε σας κρύβω πως ήταν ημέρες νηστείας του 15 αύγουστου με αυστηρή νηστεία που μας επέβαλαν οι γιαγιάδες,που ακολουθούσα κι εγώ από αυτήν την τρυφερή μου ηλικία,δεν βρισκόμουν ακόμα στην ηλικία των teens,των εφήβων.H εφηβική ηλικία αρχίζει από την ηλικία των 13 ετών thirteen έως την ηλικία των 19 ετών nineteen.Πηγαίναμε στην πόλη να γευτούμε κρυφά μια πάστα η ένα παγωτό.Ωραίες καλoκαιρινές παιδικές αναμνήσεις.
Ας αρχίσουμε όμως το μάθημα μας σήμερα Παρασκευή 24 Μαϊου 2013.
Βρισκόμαστε στην Declinatio Tertia την Τρίτη Κλίση των ουσιαστικών και προχωρούμε να μελετήσουμε τις ιδιοτροπίες της Τρίτης Κλίσης.
Σ τ ο δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ό σ χ η μ α τ ι σ μ ό μ ε ρ ι κ ώ ν π τ ώ σ ε ω ν.
1) Ο διαφορετικός σχηματισμός στην Αιτιατική του Ενικού σχηματίζεται σε -im αντί σε -em
a) στα ισοσύλλαβα ονόματα τα προσηγορικά.Προσηγορικά στη γραμματική λέγονται όλα τα ομοειδή ονόματα.Αυτά είναι τα
Accusativus Singularis
febris=πυρετός febrim
puppis=πρύμνη puppim
sitis-δίψα sitim
securis=τσεκούρι securim
turris=πύργος turrim
tussis=βήχας tussim
b) Τα ισοσύλλαβα σε -is ονόματα πόλεων και ποταμών.
Accusativus Singularis
Albis-Άλβις Αlbim
Neapolis=Νεάπολις Neapolim
Tiberis=Τίβερης Tiberim
2) Aυτά που λήγουν στην Α ι τ ι α τ ι κ ή του Εν ι κ ο ύ σε -im έχουν την Α φ α ι ρ ε τ ι κ ή του Εν ι κ ο ύ σε -i
febris - febri
puppis-puppi
Albis-Albi και τα λοιπά
Πολλές φορές στην Α φ α ι ρ ε τ ι κ ή του Ε ν ι κ ο ύ έχουν -i αντί -e και τα ονόματα
civis=πολίτης civi
ignis(α)=φωτιά igni
imber=βροχή imbri
navis=πλοίο navi
Στο ignis ο τύπος της Αφαιρετικής του Ενικού igni είναι ο κανονικός στη φράση ferro et igni=με φωτιά και σίδερο
b) Τα ονόματα μηνών σε -is ή -er
Aφαιρετική Ενικού
Aprilis Αprili
November και τα λοιπά Novembri
Τα προσηγορικά ονόματα σε -is που ήταν πρώτα επίθετα
Αφαιρετική Ενικού
aequalis=ομήλικος aequali
annalis=το χρονικό (liber) annali
natalis= η γενέθλιος ( dies) natali
Atheniensis=Αθηναίος Atheniensi
Τα κύρια ονόματα που ήταν επίθετα σχηματίζουν την Αφαιρετική του Ενικού σε -e
Αφαιρετική του Ενικού
Juvernalis Juvernale
Celer Celere
Felix Felice
c) Τα ουδέτερα που λήγουν σε -e και -al
animal
calcar=πτερνιστήριο
mare
Σχηματίζουν την Αφαιρετική του Ενικού σε
animali
calcari
mari
3) Όσα ουδέτερα τριτόκλιτα λήγουν σε -e -al -ar έχουν την ο ν ο μ α σ τ ι κ ή την α ι τ ι α τ ι κ ή και κ λ η τ ι κ ή του π λ η θ υ ν τ ι κ ο ύ σε -ia
animal animal-ia
cal-car calcar-ia
mare mar-ia
Ο σχηματισμός σε - ia της ονομαστικής του πληθυντικού στα ουδέτερα είναι κανονικός γιατί το θέμα τους έχει τον χαρακτήρα -i
4) Έχουν την Γ ε ν ι κ ή του Π λ η θ υ ν τ ι κ ο ύ σε -ium αντί σε um
A) Tα ισοσύλλαβα ή φωνηεντόληκτα με χαρακτήρα -i
civis - civium
collis - collium
navis - navium
aedes - aedium
nubes - nubium και τα λοιπά
Eξαιρούνται τα
canis - canum = σκύλος
juvenis - juvenum =νεανίας
sedes - sedum= έδρα
B) Aπό τα περιττοσύλλαβα ή συμφωνόληκτα
a) Όσα έχουν θέμα που τελειώνει σε δύο ή περισσότερα σύμφωνα
arx θέμα arc--
nox θέμα noct-
oss γενική oss-is θέμα oss =οστούν
urbs θέμα urb-
pons θέμα pont-
Σχηματίζουν την Γενική του Πληθυντικού σε -ium
arc-ium
noct-ium
οss-ium
urb-ium
pont-ium
Εξαιρούνται τα τρία ονόματα τα συγγενικά
mater θέμα matr- Γενική Πληθυντικού matr-um
pater θέμα patr- Γενική Πληθυντικού patr-um
frater θέμα fratr - Γενική Πληθυντικού fratr-um
b) Τα ονόματα
dos γενική dot-is=προίκα Γενική Πληθυντικού dot-ium
fraus γενική fraudis= η απάτη Γενική Πληθυντικού fraud-ium
lis γενική lit-is= φιλονικία Γενική Πληθυντικού lit-ium
mus γενική mur-is= ποντικός Γενική Πληθυντικού mur-ium
nix γενική niv-is= χιόνι Γενική Πληθυντικού niv-ium
vires μόνο πληθυντικό = δύναμη Γενική Πληθυντικού vir-ium
Τα εθνικά σε -as -atis και -is -itis
Arpinas - Arpinates=οι κάτοικοι του Αρπίνου Γενική Πληθυντικού Arpinar-ium
Samnis - Samnites=οι Σαμνίτες Γενική Πληθυντικού Samnit-ium
Τα ονόματα
nostras=ημεδαπός Γενική Πληθυντικού nostrat-ium
vestras= υμεδαπός Γενική Πληθυντικού vestrat-ium
optimates μόνο στον πληθυντικό=οι αριστείς Γενική Πληθυντικού optimat-ium
penates μόνο στον πληθυντικό =οι πατρώοι θεοί Γενική Πληθυντικού penat-ium
5) Όσα αρσενικά και θηλυκά ονόματα σχηματίζουν την γενική του πληθυντικού σε -ium συνήθως σχηματίζουν και την αιτιατική πληθυντικού σε -is αντί σε -es
civis - civis =πολίτες
hostis -hostis = εχθρούς
pars - partis = μερίδες
Μία σημείωση
Τα ισοσύλλαβα ή φωνηεντόκλιτα τριτόκλιτα ονόματα σχηματίζουν την Γενική του Πληθυντικού σε -ium επειδή το θέμα τους από πρώτα έχει το χαρακτήρα -i
civis θέμα civi- Γενική Πληθυντικού civ-ium
sedes θέμα sedi Γενική Πληθυντικού sed-ium
Από τα περιττοσύλλαβα ή συμφωνόληκτα ονόματα μερικά σχηματίζουν κανονικά ρην Γενική Πληθυντικού σε -ium,επειδή και αυτά ήταν την αρχή φωνηεντόληκτα με χαρακτήρα -i
όπως το ars=τέχνη
pars=μέρος
gens= έθνος και άλλα. Η ονομαστική ενικού ήταν στην αρχή aes γενική art-is
pars γενική part-is
gens γενική gent-is
Tα άλλα συμφωνόληκτα που σχηματίζουν αυτή την πτώση σε -ium την σχηματίζουν κατ αναλογίαν προς τα προηγούμενα
arx- arc-ium
urbs - urb-ium
pons- pont-ium
fraus- fraud-ium και τα λοιπά.
Σας κούρασα σήμερα όμως έχετε ένα ολόκληρο Σαββατοκύριακο μπροστά σας να τα μελετήσετε και να τα υποτάξετε όπως σας αξίζει και όπως αξίζει και στο μάθημα της Λατινικής Γραμματικής.
Σας Εύχομαι Καλό Διάβασμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου