Η Οικονομική και Κοινωνική ανάπτυξη στο Μεσαίωνα

Κατά την εποχή αυτή την εξουσία ασκούσαν οι γαιοκτήμονες οι οποίοι επί ποδός ευρισκόμενοι όλες τις ώρες της ημέρας και της νύχτας  προστάτευαν οπλισμένοι τους ανθρώπους που υπηρετούσαν τη γη τους, τους καλλίγους.Τους προστάτευαν από τις ληστρικές επιδρομές των ορεσίβιων,που κατέβαιναν  πολύ συχνά στις γύρω περιοχές και  με τη βία αφαιρούσαν τις ξένες περιουσίες.Η προφύλαξη αυτή ήταν αναγκαία για την συντήρηση της κοινότητας,η οποία ήταν εξαρτώμενη από την παραγωγή των προϊόντων κάθε τιμαριωτικής περιοχής, των  φέουδων, από τα τσιφλίκια θα λέγαμε σήμερα. Η ανταλλαγή των παραγομένων προϊόντων γινόταν με βάση τα έθιμα που επικρατούσαν στο τρόπο διανομής,ο οποίος πολύ απείχε από την χρηματική συναλλαγή και την ανοιχτή αγορά.Με άλλα λόγια η συντήρηση της κοινότητας τον πρώτο καιρό του σχηματισμού της  γινόταν με την ανταλλαγή των προϊόντων και όχι με την πληρωμή σε χρήμα. Αργότερα τις τιμές καθόριζαν όχι τόσο η προσφορά και η ζήτηση όσο οι αντιλήψεις που επικρατούσαν στη διαμόρφωση μιας δίκαιης τιμής  για κάθε προϊόν και η αμοιβή της εργασίας  με κριτήριο τον δίκαιο μισθό ήταν αντίστοιχη προς την  ιεραρχική κλίμακα της θέσης που είχε στη φεουδαρχία κάθε εργάτης. Υποχρεωτικά ο άνθρωπος δεν ήταν ελεύθερος να επιδιώξει το προσωπικό του όφελος,να επιλέξει την απασχόληση του,να συνάψει εμπορικές συμφωνίες και  να κάνει εργατικές συμβάσεις  της αρεσκείας του.Την θέση του στη ζωή  και τον τρόπο της διάθεσης του  προϊόντος που  παρήγαγε την  καθόριζε η  τοποθέτηση του στην κοινωνία,σε ποιά τάξη κοινωνική βρισκόταν. Οι έμποροι κάλυπταν μεγάλες αποστάσεις για να προμηθευθούν είδη και για να τα διαθέσουν σε άλλους τόπους,όταν δεν ήταν διαθέσιμα στο δικό τους τόπο. Τότε διαμορφώθηκαν τα αστικά κέντρα του εμπορίου και της βιοτεχνίας. Τότε τον χειρισμό της πρακτικής στο επάγγελμα του εμπόρου τον καθόριζαν οι κανονισμοί των συντεχνιών των εμπόρων και των βιοτεχνών και όχι ο ελεύθερος συναγωνισμός  των προϊόντων. Όλοι οι συγγραφείς και οι λόγιοι του Μεσαίωνα υπήρξαν εκκλησιαστικοί στα κοσμικά όμως  ζητήματα ακολούθησαν τη διδασκαλία  του Αριστοτέλη. Όπως ο Αριστοτέλης καταδίκαζαν  και αυτοί την τοκογλυφία,όπως αποκαλούσαν κάθε είσπραξη από τον δανεισμό χρημάτων,όπως ο Αριστοτέλης αποδοκίμαζαν την επιδίωξη χρηματικού κέρδους και τόνιζαν ιδιαίτερα το ρόλο του ιδιοκτήτη καλλιεργητή,τον οποίον εξύψωναν. Όμως  ήταν ολοφάνερο ότι οι συνθήκες  ζωής δεν επέτρεπαν την αποταμίευση χρηματικών κεφαλαίων και την επίδοση  σε επιχειρηματικές δραστηριότητες τις οποίες θεωρούσαν επιζήμιες  στο φεουδαρχικό σύστημα. Η θέση  τους  ήταν αντίθετη   τόσο  προς την έννοια του επιχειρηματικού συναγωνισμού όσο και προς τον καθορισμό  ζητήσεως και προσφοράς των τιμών και  προς την αρχή της ελεύθερης μετακίνησης του εργατικού δυναμικού δίχως της οποίας  δε μπορεί να διαμορφωθεί ο βιομηχανικός πολιτισμός.