Στα άπαντα του Πλάτωνα περιλαμβάνονται και τα νόθα του συγγραφικά έργα.Λέγονται νόθα γιατί δεν είναι γνήσια,δεν είναι δικά του. Ή πιθανόν ευρισκόμενος στα γηρατειά του να έπραξαν οι μαθητές του ό.τι και ο ίδιος με τον δικό του δάσκαλο τον Σωκράτη του οποίου τους διαλόγους κατέγραψε και στη συνέχεια αρχειοθέτησε υπογράφοντας με το όνομα του, πιθανόν φοβούμενος τους Αθηναίους που ήταν πυρ και μανία εναντίον του Σωκράτη, τον οποίον θεωρούσαν άθεο,όταν έπαψε να πιστεύει και να τιμά τους δώδεκα Θεούς, την θρησκεία των Αρχαίων Ελλήνων, προπαγανδίζοντας υπέρ του ενός Θεού τους μαθητές του.Αυτός ήταν ο ένας από τους λόγους που τον καταδίκασαν οι Αθηναίοι σε θάνατο. Ο Πλάτων ήταν ο μόνος από τους μαθητές του που έμεινε κοντά του μέχρι το τέλος της ζωής του δασκάλου του.
Ο μαθητής ή οι μαθητές του Πλάτωνα που ασχολήθηκαν με την συγγραφή των νόθων του έργων,από ευγένεια ή και από φόβο χρησιμοποίησαν το όνομα του ως συγγραφέα αυτών των συγγραμμάτων και το δικό του ύφος στην έκφραση.
Ένα από αυτά τα νόθα είναι το "Αλκυών".
Ο διάλογος γίνεται μεταξύ του δάσκαλου Σωκράτη με ένα μαθητή του για το πουλί αλκυών και τους μύθους που λέγονται γύρω από την ονομασία του.
Χαιρεφών: Eίναι τόσο όμορφη αλήθεια,δάσκαλε Σωκράτη,η φωνή που μας ήρθε,από τα μακρινά ακρογιάλια,σε κείνο το ακρωτήρι! Τι φωνή,να είναι; Από ποιά όντα να βγαίνει τάχα; Γιατί όσα όντα ζουν στο νερό δεν έχουν φωνή,καθώς ξέρουμε.
Σωκράτης: Ένα θαλασσινό πουλί είναι,Χαιρεφών,που έχει το όνομα αλκυόνα. Θρηνεί ασταμάτητα και ατελείωτα δάκρυα χύνει. Κάποιος παλιός ανθρώπινος θρύλος πλέχτηκε γύρω απ'αυτό.
Λένε.πως ήταν κάποτε γυναίκα,κόρη του Έλληνα Αίολου,κι ότι θρηνούσε τον νεαρό της άνδρα,που πέθανε,τον Κήυκα τον Τραχίνιο,γιο του αστεριού που το όνομα του είναι Εωσφόρος.Ωραίος,αληθινά,παιδί,όμορφου πατέρα.Κι ότι υστερότερα,κάποια θεία θέληση τη μεταμόρφωσε σε φτερωτή γυναίκα,που σαν πουλί πετά πάνω από τις θάλασσες,ζητώντας ολοένα τον νεαρό άνδρα της. Ωστόσο,αν και πέταξε πάνω από όλη τη γη,δεν στάθηκε βολετό να τον βρει.
Χαιρεφών: Για τούτο το πουλί την αλκυόνα,μου κουβεντιάζεις; Πρώτη φορά ακούω τη φωνή της. Μου έκανε εντύπωση που άκουσα κάτι ξένο. Ναι,'εχει τόσο θρηνητικό τόνο! Είναι μεγάλο πουλί δάσκαλε Σωκράτη;
Σωκράτης: Όχι. Μα της έκαναν μεγάλη τιμή οι Θεοί,επειδή αγάπησε βαθιά τον άνδρα της. Έτσι κάθε φορά που οι αλκυόνες κλωσούν έχουμε τις "Αλκυονίδες μέρες",που το μεσοχείμωνο είναι ολότελα καλοκαιρινές.Να,και η σημερινή,τέτοια μέρα είναι,λαμπρότερη από κάθε άλλη μέρα. Για πρόσεξε τον ολοκάθαρο ουρανό! Και η θάλασσα,πέρα ως πέρα,γαλήνια,ατάραχη,σαν καθρέπτης!
Χαιρεφών: Έχεις δίκιο.Πραγματικά,η σημερινή μέρα είναι αλκυονίδα μέρα.Έτσι ήταν και η χθεσινή.Μα τους θεούς,όμως,δάσκαλε Σωκράτη,πώς να πιστέψει κανένας όσα είπαμε στην αρχή της κουβέντας μας,ότι κάποτε από γυναίκες έγιναν πουλιά κι από πουλιά γυναίκες;
Πολύ πιο απίθανη από το κάθε τι είναι τούτη η ιστορία.
Σωκράτης: Χαιρεφών,θαρρώ πως δεν μπορούμε πάντοτε να κρίνουμε με σιγουριά τι είναι αδύνατο και τι δυνατό. Γιατί τα εξετάζουμε με την ανθρώπινη ικανότητα μας,που δεν είναι αλάθευτη,αρκετά καλλιεργημένη και βέβαιη. Έτσι πολλά, που που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν,μένουν απραγματοποίητα,τις περισσότερες φορές από απειρία,κάποτε επειδή το μυαλό μας δεν είναι τέλειο.Γιατί,αληθινά,το ανθρώπινο μυαλό παρουσιάζει ατέλειες,ακόμα κι' όταν ο άνθρωπος φτάσει σε μεγάλη ηλικία,αφού η ζωή μας, αν συγκριθεί με την αιωνιότητα,είναι κάτι το πολύ σύντομο,το φευγαλέο.Και τι τάχα,φίλτατε μου,θα μπορούσαν να πουν όσοι δεν ξέρουν τις δυνάμεις των δαιμόνων και των Θεών και,γενικά,ολόκληρης της φύσης; Πώς είναι μπορετά ή όχι κάτι τέτοια; Θυμάσαι,Χαιρεφών,τι μεγάλη κακοκαιρία είχαμε πριν τρεις μέρες; Και τώρα που πέρασε το κακό,ακόμα νοιώθουμε φόβο σαν θυμόμαστε τα αστραπόβροντα εκείνα και τον αγριεμένο άνεμο.Νόμιζες πως ο κόσμος θα χαλούσε ανεπανόρθωτα.
Μα να, που σε λίγο ήρθε η καλοσύνη: Ένα χαρούμενο Καλοκαίρι απλώθηκε παντού,που κρατά ως τα σήμερα. Τι πιστεύεις τώρα; Πως είναι πιο σπουδαίο και πιο δύσκολο,μια τέτοιαν όμορφη μέρα,να αλλάξει κανείς τον καιρό,να τον κάνει βαρυχειμωνιά και κατόπιν να τον ξαναφέρει στην τωρινή κατάσταση ή να μεταμορφώσει σε πουλί μια γυναίκα; Γιατί αφού τα μικρά παιδιά,που ξέρουν να πλάθουν και όταν πάρουν λάσπη ή κερί δεν δυσκολεύονται να του δώσουν διάφορα σχήματα,οι Θεοί,που είναι ασύγκριτα ικανότεροι από μας,θα δυσκολευτούν να κάνουν ξαφνικά το χειμώνα καλοκαίρι και το καλοκαίρι χειμώνα; Πόσο μεγαλύτερο φαντάζεσαι,αλήθεια,ολόκληρο τον ουρανό;
Xαιρεφών: Κανένας άνθρωπος,Σωκράτη,δεν θα μπορούσε να καθορίσει με ακρίβεια κάτι από τούτα τα πράματα. Μήτε μπορεί να τα περιγράψει.
Ο μαθητής ή οι μαθητές του Πλάτωνα που ασχολήθηκαν με την συγγραφή των νόθων του έργων,από ευγένεια ή και από φόβο χρησιμοποίησαν το όνομα του ως συγγραφέα αυτών των συγγραμμάτων και το δικό του ύφος στην έκφραση.
Ένα από αυτά τα νόθα είναι το "Αλκυών".
Ο διάλογος γίνεται μεταξύ του δάσκαλου Σωκράτη με ένα μαθητή του για το πουλί αλκυών και τους μύθους που λέγονται γύρω από την ονομασία του.
Χαιρεφών: Eίναι τόσο όμορφη αλήθεια,δάσκαλε Σωκράτη,η φωνή που μας ήρθε,από τα μακρινά ακρογιάλια,σε κείνο το ακρωτήρι! Τι φωνή,να είναι; Από ποιά όντα να βγαίνει τάχα; Γιατί όσα όντα ζουν στο νερό δεν έχουν φωνή,καθώς ξέρουμε.
Σωκράτης: Ένα θαλασσινό πουλί είναι,Χαιρεφών,που έχει το όνομα αλκυόνα. Θρηνεί ασταμάτητα και ατελείωτα δάκρυα χύνει. Κάποιος παλιός ανθρώπινος θρύλος πλέχτηκε γύρω απ'αυτό.
Λένε.πως ήταν κάποτε γυναίκα,κόρη του Έλληνα Αίολου,κι ότι θρηνούσε τον νεαρό της άνδρα,που πέθανε,τον Κήυκα τον Τραχίνιο,γιο του αστεριού που το όνομα του είναι Εωσφόρος.Ωραίος,αληθινά,παιδί,όμορφου πατέρα.Κι ότι υστερότερα,κάποια θεία θέληση τη μεταμόρφωσε σε φτερωτή γυναίκα,που σαν πουλί πετά πάνω από τις θάλασσες,ζητώντας ολοένα τον νεαρό άνδρα της. Ωστόσο,αν και πέταξε πάνω από όλη τη γη,δεν στάθηκε βολετό να τον βρει.
Χαιρεφών: Για τούτο το πουλί την αλκυόνα,μου κουβεντιάζεις; Πρώτη φορά ακούω τη φωνή της. Μου έκανε εντύπωση που άκουσα κάτι ξένο. Ναι,'εχει τόσο θρηνητικό τόνο! Είναι μεγάλο πουλί δάσκαλε Σωκράτη;
Σωκράτης: Όχι. Μα της έκαναν μεγάλη τιμή οι Θεοί,επειδή αγάπησε βαθιά τον άνδρα της. Έτσι κάθε φορά που οι αλκυόνες κλωσούν έχουμε τις "Αλκυονίδες μέρες",που το μεσοχείμωνο είναι ολότελα καλοκαιρινές.Να,και η σημερινή,τέτοια μέρα είναι,λαμπρότερη από κάθε άλλη μέρα. Για πρόσεξε τον ολοκάθαρο ουρανό! Και η θάλασσα,πέρα ως πέρα,γαλήνια,ατάραχη,σαν καθρέπτης!
Χαιρεφών: Έχεις δίκιο.Πραγματικά,η σημερινή μέρα είναι αλκυονίδα μέρα.Έτσι ήταν και η χθεσινή.Μα τους θεούς,όμως,δάσκαλε Σωκράτη,πώς να πιστέψει κανένας όσα είπαμε στην αρχή της κουβέντας μας,ότι κάποτε από γυναίκες έγιναν πουλιά κι από πουλιά γυναίκες;
Πολύ πιο απίθανη από το κάθε τι είναι τούτη η ιστορία.
Σωκράτης: Χαιρεφών,θαρρώ πως δεν μπορούμε πάντοτε να κρίνουμε με σιγουριά τι είναι αδύνατο και τι δυνατό. Γιατί τα εξετάζουμε με την ανθρώπινη ικανότητα μας,που δεν είναι αλάθευτη,αρκετά καλλιεργημένη και βέβαιη. Έτσι πολλά, που που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν,μένουν απραγματοποίητα,τις περισσότερες φορές από απειρία,κάποτε επειδή το μυαλό μας δεν είναι τέλειο.Γιατί,αληθινά,το ανθρώπινο μυαλό παρουσιάζει ατέλειες,ακόμα κι' όταν ο άνθρωπος φτάσει σε μεγάλη ηλικία,αφού η ζωή μας, αν συγκριθεί με την αιωνιότητα,είναι κάτι το πολύ σύντομο,το φευγαλέο.Και τι τάχα,φίλτατε μου,θα μπορούσαν να πουν όσοι δεν ξέρουν τις δυνάμεις των δαιμόνων και των Θεών και,γενικά,ολόκληρης της φύσης; Πώς είναι μπορετά ή όχι κάτι τέτοια; Θυμάσαι,Χαιρεφών,τι μεγάλη κακοκαιρία είχαμε πριν τρεις μέρες; Και τώρα που πέρασε το κακό,ακόμα νοιώθουμε φόβο σαν θυμόμαστε τα αστραπόβροντα εκείνα και τον αγριεμένο άνεμο.Νόμιζες πως ο κόσμος θα χαλούσε ανεπανόρθωτα.
Μα να, που σε λίγο ήρθε η καλοσύνη: Ένα χαρούμενο Καλοκαίρι απλώθηκε παντού,που κρατά ως τα σήμερα. Τι πιστεύεις τώρα; Πως είναι πιο σπουδαίο και πιο δύσκολο,μια τέτοιαν όμορφη μέρα,να αλλάξει κανείς τον καιρό,να τον κάνει βαρυχειμωνιά και κατόπιν να τον ξαναφέρει στην τωρινή κατάσταση ή να μεταμορφώσει σε πουλί μια γυναίκα; Γιατί αφού τα μικρά παιδιά,που ξέρουν να πλάθουν και όταν πάρουν λάσπη ή κερί δεν δυσκολεύονται να του δώσουν διάφορα σχήματα,οι Θεοί,που είναι ασύγκριτα ικανότεροι από μας,θα δυσκολευτούν να κάνουν ξαφνικά το χειμώνα καλοκαίρι και το καλοκαίρι χειμώνα; Πόσο μεγαλύτερο φαντάζεσαι,αλήθεια,ολόκληρο τον ουρανό;
Xαιρεφών: Κανένας άνθρωπος,Σωκράτη,δεν θα μπορούσε να καθορίσει με ακρίβεια κάτι από τούτα τα πράματα. Μήτε μπορεί να τα περιγράψει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου